|
|
| 1 |
|
| ISBN: | 86-80179-10-8 |
| Autor(i): | Lajić, Ivan |
| Naslov: | Stanovništvo dalmatinskih otoka : povijesne i suvremene značajke depopulacije / Ivan Lajić |
| Impresum: | Zagreb : Consilium [etc.] , 1992 |
| Materijalni opis: | 329 str. : ilustr. ; 24 cm |
| Jezik: | hrvatski |
| Nakladnička cjelina: | Biblioteka Demografske povijesne studije |
| Napomena: | Str. 313-319: Bibliografija i uz tekst. - Summary |
| Ključne riječi: | Hrvatski otoci * depopulacija |
| UDK: | 314.87(497.13) |
| Signatura: | ET 221.37/3 |
| Inventarni broj: | 4839 |
| Vrsta građe: | knjiga |
| Knjižnica: | Knjižnica Odsjeka za etnologiju, http://www.knjiznice.ffzg.hr/etnologija |
| MFN: | 2912 |
|
| 2 |
|
|
| 3 |
|
| ISBN: | 953-6193-01-9 |
| Autor(i): | Horvatić, Dubravko |
| Naslov: | Nepostojeći hrvatski pisci : eseji i članci : M. Budak, A. Bonifačić, B. Radica, E. Bauer, M. Matijašević, V. Jurčić, V. Nikolić, V. Vida, L. Kordić, M. Dugeč, B. Bušić, B. Maruna, V. Grubišić / Dubravko Horvatić |
| Impresum: | Zagreb : Consilium : ITG ; Sisak : Matica hrvatska, Ogranak , 1993 |
| Materijalni opis: | 91 str. ; 20 cm |
| Jezik: | hrvatski |
| Nakladnička cjelina: | Biblioteka Tempora : suvremena hrvatska književnost ; sv. 2 |
| Napomena: | Bilješka o piscu s unut. str. om. lista |
| UDK: | 821.163.42-4 |
| Signatura: | SF 117517-2 |
| Inventarni broj: | 65077 |
| Vrsta građe: | knjiga |
| Knjižnica: | Knjižnica Zavoda za slavensku filologiju, http://www.knjiznice.ffzg.hr/slavfilologija |
| MFN: | 554 |
|
| 4 |
|
| ISBN: | 953-6193-05-1 |
| Autor(i): | Pilar, Ivo |
| Naslov: | Politički zemljopis hrvatskih zemalja : geopolitička studija / Ivo Pilar |
| Impresum: | Zagreb : Consilium , 1995 |
| Materijalni opis: | XVIII, 61 str. ; 20 cm |
| Jezik: | hrvatski |
| Nakladnička cjelina: | Izabrana djela dr. Ive PIlara ; sv. 1 |
| Napomena: | Faks. pretisak izd.: Sarajevo : Komisijonalna naklada Hrvatske knjižare, 1918. - Str. V-XVIII: Proslov / Petar Vučić. - Str. 43-44: Izbor iz literature o Ivi Pilaru. - Str. 45-50: Popis radova Ive Pilara |
| Ključne riječi: | zemljopis * Hrvatska * politika |
| UDK: | 911.3:32](497.5) |
| Inventarni broj: | 1953 |
| Vrsta građe: | knjiga |
| Knjižnica: | Knjižnica Odsjeka za povijest, http://www.knjiznice.ffzg.hr/povijest |
| MFN: | 1513 |
|
| 5 |
|
|
| 6 |
|
| ISBN: | 953-6193-08-6 |
| Autor(i): | Pilar, Ivo |
| Naslov: | Uvijek iznova Srbija / Ivo Pilar ; [prijevod rukopisa s njemačkog Mirko Rajčić] |
| Impresum: | Zagreb : Consilium , 1997 |
| Materijalni opis: | 168 str. : ilustr. ; 20 cm |
| Jezik: | hrvatski |
| Nakladnička cjelina: | Izabrana djela dr. Ive Pilara ; sv. 2 |
| Napomena: | Prijevod djela: Immer weider Serbien. - Stv. nasl. rukopisa: Jugoslawiens Schicksalsstunde. - Str. 5-12: Proslov / Trpimir Macan. - Str. 13-24: Predgovor njemačkom izdanju / Friedrich Thimme. - Str. 123-139: Pogovor / Božidar Jančiković. - Autorsko kazalo |
| Ključne riječi: | Jugoslavija * politička povijest * 20. stoljeće |
| UDK: | 32(497.1)"1918/1941" |
| Inventarni broj: | 509 |
| Vrsta građe: | knjiga |
| Knjižnica: | Knjižnica Odsjeka za povijest, http://www.knjiznice.ffzg.hr/povijest |
| MFN: | 478 |
|
| 7 |
|
| ISBN: | 953-163-139-5 |
| Autor: | Jozić, Branko |
| Naslov: | Bibliografija o skupu / Bibliografia sul convegno (prirdio B. Jozić) |
| Matična publikacija: | Colloquia Maruliana : 9 / [uredništvo Bratislav Lučin, Mirko Tomasović]; str. 493-494 |
| Impresum: | Split-Rim : Pontificatium consilium de cultura ; Književni krug, Marulianum, Papinski hrvatski zavod Sv. Jeronima, 2000 |
| Ključne riječi: | Marulić, Marko |
| UDK: | 821.163.42.09 |
| Signatura | 821.163.42.09 COL 9 |
| Vrsta građe: | Članak |
| Knjižnica: | Zbirka komparativne književnosti, http://www.knjiznice.ffzg.hr/komparativna |
| MFN: | 5515 |
|
| 8 |
|
| ISBN: | 953-163-139-5 |
| Autor: | Jacobone, Pasquale |
| Naslov: | Intervento conclusivo al Convegno |
| Matična publikacija: | Colloquia Maruliana : 9 / [uredništvo Bratislav Lučin, Mirko Tomasović]; str. 485-487 |
| Impresum: | Split-Rim : Pontificatium consilium de cultura ; Književni krug, Marulianum, Papinski hrvatski zavod Sv. Jeronima, 2000 |
| Ključne riječi: | Marulić, Marko |
| UDK: | 821.163.42.09 |
| Signatura | 821.163.42.09 COL 9 |
| Vrsta građe: | Članak |
| Knjižnica: | Zbirka komparativne književnosti, http://www.knjiznice.ffzg.hr/komparativna |
| MFN: | 5514 |
|
| 9 |
|
| ISBN: | 953-163-139-5 |
| Autor: | Jozić, Branko |
| Naslov: | Philosophia Maruliana |
| Matična publikacija: | Colloquia Maruliana : 9 / [uredništvo Bratislav Lučin, Mirko Tomasović]; str. 477-482 |
| Impresum: | Split-Rim : Pontificatium consilium de cultura ; Književni krug, Marulianum, Papinski hrvatski zavod Sv. Jeronima, 2000 |
| Sažetak: | Philosophia Maruliana : Marulić di certo non puo essere annoverato tra i filosofi nel senso concettuale contemporaneo di questa parola. Appartenendo, tuttavia, al movimento umanistico, che aveva tra i suoi ideali la presa di coscienza della dignita dell'uomo e il miglioramento della sua natura, possiamo considerare il suo 'opus' letterariodidattico autentica meditazione filosofica. Egli segue, infatti, in pieno la concezione delle scuole filosofiche antiche per le quali la filosofia era l'arte di vivere, un determinato stile di vita che improntava tutta l'esistenza. non c'e dubbio, il suo pensiero e completamente cristiano, ma questo non significa che sia incline a credere ciecamente. Al contrario, egli apprezza le conquiste della filosofia, ma le ritiene insufficenti per il raggiungiemento del fine supremo: la beatitudine. Il sapere protegge l'uomo dalle illusioni, ma la vera apienza spttintende sia la saggezza che l'interita morale. In altre parole, Marulić ritiene che l'uomo, a cui Dio ha donato la ragione, dee crescere nella sapienza "per comprendere il suo Creatore, compendendolo lo mam, amandolo lo possiede, e possedendolo e beato in eterno". In maniera simile ad Erasmo.fondandosi sul pensiero di Paolo egli alla sapienza di questo mondo contrappone la sapienza di Dio e conclude: la sapienza istintiva e l'imitazione di Cristo, la vera luce che disperde le tenebre della follia, ovvero la srescita quotidiana nelle virtú e l'emulazione? di Cristo, a cui immagine e somiglianza siamo creati. |
| Ključne riječi: | Marulić, Marko -- filozofija |
| UDK: | 1(091) Marulić, M. |
| Signatura | 821.163.42.09 COL 9 |
| Vrsta građe: | Članak |
| Knjižnica: | Zbirka komparativne književnosti, http://www.knjiznice.ffzg.hr/komparativna |
| MFN: | 5513 |
|
| 10 |
|
| ISBN: | 953-163-139-5 |
| Autor: | Batušić, Nikola |
| Naslov: | Dramska prigodnica Franje Markovića 'Uspomeni Marka Marulića' |
| Matična publikacija: | Colloquia Maruliana : 9 / [uredništvo Bratislav Lučin, Mirko Tomasović]; str. 467-474 |
| Impresum: | Split-Rim : Pontificatium consilium de cultura ; Književni krug, Marulianum, Papinski hrvatski zavod Sv. Jeronima, 2000 |
| Sažetak: | Un dramma d'occasione di Franjo Marković 'Uspomeni Mrka Marulića' - 'In memoria di Marko Marulić' - Nello studio si prende in esame il dramma d'occasione di Franjo Marković Uspomeni Marka Marulića' - 'In memoria di Marko Marulić', rappresentato a Zagabria nel 1901, in occasione del 400-esimo anniversario della "nascita delle belle lettere croate", come si useva scrivere allora. Dopo un breve sguardo alla storia di questo genere specifico all'interno della drammaturgia croata, si analizza il piccolo dramma in prosa in tre atti, scritto secondo i dettami stilistici classicistici, uniti pero ad un'utilizzazione evidente della 'meraviglia' barocca, come'e caratteristico di questo genere teatrale nel XIX sec. Questo dramma d'occasione del marković, con sui si celebra l'importanza di marko Marulić per la letteratura droata, e intessuto nell'apoteosi finale di un intertesto riferentesi a Gundulić, Mažuranić e Preradović, esprimendo cosi anche la convinzione dell'autore riguardo alla necessaria integrazione della letteratura e della politica croate, e questo a favore dei massimi interessi nazionali. |
| Ključne riječi: | Marković, Franjo -- Uspomeni Marka Marulića |
| UDK: | 821.163-254(091) Marković, F. |
| Signatura | 821.163.42.09 COL 9 |
| Vrsta građe: | Članak |
| Knjižnica: | Zbirka komparativne književnosti, http://www.knjiznice.ffzg.hr/komparativna |
| MFN: | 5512 |
|
| 11 |
|
| ISBN: | 953-163-139-5 |
| Autor: | Mrdeža Antonina, Divna |
| Naslov: | Aspekt stiha u Marulićevim prijevodima psalama |
| Matična publikacija: | Colloquia Maruliana : 9 / [uredništvo Bratislav Lučin, Mirko Tomasović]; str. 449-464 |
| Impresum: | Split-Rim : Pontificatium consilium de cultura ; Književni krug, Marulianum, Papinski hrvatski zavod Sv. Jeronima, 2000 |
| Sažetak: | L'aspetto del verso nelle traduzioni Maruliane dei salmi : Nell'articolo si analizza la struttura sitmica nelle traduzioni Maruliane dei salmi: in particolare nei slmi penitenziali inclusi dell''Officio della Beata Vergine Maria - Oficij Blažene Dive Marije', pubblicati a stampa come "Varijantni tekstovi" in appendice al 'I libro di preghiere Vaticano croato - I Vatikanski hrvatski molitvenik'. Qui Marulić si avvicina ai salmi innanzi tutto come traduttore del testo biblico originario, rispettando la forma dei salmi - prototesi del Salterio. Ma il marulić versifica anche in verso sillabico il salmo 50./51./ scritto in versetto iblico: 'Interpretazione di Marko Marulić del salmo 'Miserere mei deus' - Marka Marulića stumačen'je psalma 'Miserere mei deus'. Trattandosi di fromen versificatorie completamente diverse (verso non metrico e metrico) questi testi sono analizzati a parte. Confrontando i salmi Maruliani in versetto biblico con le traduzioni di alcuni autori croati della prima eta moderna, si nota che con il verso salmico si tende primariamente a conservare i salmi come discorso poetico tramite l'organizzazione regolare dei gruppi di parole, la resa riuscita dell'origiinale e l'utilizzazione sapiente regolare dei gruppi di parole, la resa riuscita dell'originale e l'utilizzazione sapiente delle possibilita della lingua croata. Insieme a una struttura ritmica semplice generata dalla ripetizione degli schemi sintattici, i segnali ritmici piu evidenti sono realizzati in forma di formula fisse,continuamente adottate e riconoscibilmente pratice attraverso ed eufonico alla piu fissa o piu libera uniformazione sintattica delle linee. Nei salmi Maruliani ricorrono con maggiore frequenza: a) la ripetizione di schemi sintattici (parallelismo) e la ripetizione di parole (anafora, epifora, symploce, anadiplosi, sinonimia, omonimia, polisindeto, epanalessi; b) la ripetizione di parti delle parole (omeoteleuto, homeoarctonk omeoptoto, poliptoto, paregmenon, paronomasia); c) la ripetizione di suoni (alliterazione, assonanza). Con il suo salmo versificato Marulić ha proposto alla letteratura croata il dodecasillabo come verso in cui tradurre i salmi, il che e stato unanimemente accettato fino ai primi testi dei salmi in ottonari della letteratura seicentesca, mentre collocando i salmi nel proprio 'corpus' poetico d'esoressione linguistica croata anticipo il procedimento della coloritura semantica tramite il verso, cosa che i traduttori di salmi dei secoli successivi praticarono regolarmente. |
| Ključne riječi: | Marulić, Marko -- prijevodi psalama |
| UDK: | 801.6 : 821.163.42.09 Marulić, M. |
| Signatura | 821.163.42.09 COL 9 |
| Vrsta građe: | Članak |
| Knjižnica: | Zbirka komparativne književnosti, http://www.knjiznice.ffzg.hr/komparativna |
| MFN: | 5511 |
|
| 12 |
|
| ISBN: | 953-163-139-5 |
| Autor: | Grgić, Iva |
| Naslov: | Apologija intrpretacije : postilla o talijanskom prjevodu 'Institucije' |
| Matična publikacija: | Colloquia Maruliana : 9 / [uredništvo Bratislav Lučin, Mirko Tomasović]; str. 441-447 |
| Impresum: | Split-Rim : Pontificatium consilium de cultura ; Književni krug, Marulianum, Papinski hrvatski zavod Sv. Jeronima, 2000 |
| Sažetak: | Apologia dell'interpreetazione: postilla sulla traduzione italiana dell''Institutio' : Il contributo e un tentativo di riflessione sugli tudi della traduzione italiana dell''institutio' del marullo (portati avanti dall'autrice stessa e da altri), frutto della fatica del doomenicano Remigio Nannini, che ebbe vasta diffusione a cavallo tra il Cinque- e il Seicento, confermato da dodici edizoni nel periodo tra il 1563 e il 1610. Sulle tracce della maniera in cui la traduttologia quale diciplina filologica si e finora procurata molti dei suoi strumenti metodologici, vale a dire prendendo in presitio l'otticca degli studi letterari, della nozione di "interpretazione della traduzione". A suo parere, un procedimento ermeneutico che prenda in considerazione sia le caratteristiche del testo immediatemente percepibili, sia tutte le informazioni reperibili extratestuali sul contesto storico, accompagnato dalla coscienza sulla distanza temporale che obbliga alla rinuncia all'applicazione meccanica di criteri contemporanei dell'evaluazione, o critica, del risultato delle traduzione, possiede il potenziale di difendere la propria disciplina (la traduttologia) dall'eventuale obbiezione che, occupandosi dell'opera tradotta soprattutto attraverso i suoi tratti linguistici, essa contribuisca scarsamente a una migliore comprensione dell'originale. Un confronto dell'unicita dello stile della traduzione con i modelli sanciti dalla tradizione e in grado di permettere il superamento del divarico esestente tra critica e mera ricostruzione (di stampo ositivista), e inoltre, effettuato parallelamente cn lo studio dell'opera originale, portare a nuove conoscenze, caratteristiche, appunto, di una particolare "interpretazione traduttologica". La rilettura, in questo senso, della versione italiana dell''Instituto' del Nannini, si e concentrata soprattutto sui singloi 'exempla' in quanto unita discorsive, ricabandone una spiccata affinita della mentalita religiosa e umanistica dei due autori (rispettivamente della traduzione e dell'opera originale), identificando una traduzione che come risultato rivela la stessa opzione spirituale e catechistica che aveva ispirato l'originale stesso. L'orientamento "traduttologico" del Nannini, in armonia con il contesto storico-spirituale del movimento noto sotto il nome di 'Devotion moderna', e quindi degno, secondo l'autrice, di un nuovo termine: 'Translatio moderna'. |
| Ključne riječi: | Marulić, Marko -- Inistitucija -- prijevod na talijanski jezik |
| UDK: | 821.163.42-9 Marulić, M. .03=50 |
| Signatura | 821.163.42.09 COL 9 |
| Vrsta građe: | Članak |
| Knjižnica: | Zbirka komparativne književnosti, http://www.knjiznice.ffzg.hr/komparativna |
| MFN: | 5510 |
|
| 13 |
|
| ISBN: | 953-163-139-5 |
| Autor: | Morabito, Rosanna |
| Naslov: | Marulićeve parabole i njihov talijanski prijevod |
| Matična publikacija: | Colloquia Maruliana : 9 / [uredništvo Bratislav Lučin, Mirko Tomasović]; str. 431-439 |
| Impresum: | Split-Rim : Pontificatium consilium de cultura ; Književni krug, Marulianum, Papinski hrvatski zavod Sv. Jeronima, 2000 |
| Sažetak: | Le parabloe di Marulić e la loro traduzione italiana : L'autrica prende in esame la traduzione italiana delle 'Quinquaginta parabolae' di Marco Marulić realizzata da Giuseppe Gazzijo e finora datata al 1882. Sulla base di riferimenti indiretti, la datazione della prima edizione viene spopstata al 1874. Nella prima parte della realizione vengono raccolti tutti i dati disponibili sul traduttore e viene analizzata l'introduzione alle 'Cinquanta parabole', con particolare attenzione alle motivazioni della scelta dell'opera e al rapporto del traduttore con le fonti su Marulo. Risulta evidente che Gazzino non indica tutte le sue fonti, ovvero sulla base delle fonti citate non si spiegono tutti i dati biografici i riportati nell'introduzione. L'analisi testuale mette in luce la fedelta della versione al messaggio dell'originale e nel contempo la sua liberta sul piano linguistico-filologico. Con pochi esempi si illustrano i procedimenti traduttori, definibili per lo piu come parafrasi, anche molto libere, mentre per alcuni passi si puo parlare di rielaborazione (relativamente pochi gli errori). Il traduttore mostra grande cura nell'identificazione (non sempre corretta) delle citazioni bibliche, nella cui traduzione segue a volte piu il testo biblico che l'originale mauliano. Maggionre spazio viene dedicato all'analisi di songoli passi della traduzione che danno spunto a riflessioni sul testo di Marulo. Partendo dalla versione gazziniana della formula di passaggio tra la parte narrativa e quella moralistico-didattica nella parabola 48 ('De inferno'), l'sutrice approfondisce il problema della concezione maruliana del genere parabolico, mettendo in relazione i riferimenti al genere presenti nel testo e nelle dedica al vescovo Nigro, le effettive caratteristiche di genere delle 'Quinquaginta' e il contesto piu ampio della tradizione della letteratura parabolica e esemplare tardo-medievale. |
| Ključne riječi: | Marulić, Marko -- Quinquaginta parabolae -- prijevod na talijanski jezik |
| UDK: | 821.163.42-32 Marulić, M. .09=30 |
| Signatura | 821.163.42.09 COL 9 |
| Vrsta građe: | Članak |
| Knjižnica: | Zbirka komparativne književnosti, http://www.knjiznice.ffzg.hr/komparativna |
| MFN: | 5509 |
|
| 14 |
|
| ISBN: | 953-163-139-5 |
| Autor: | Stepanić, Gorana |
| Naslov: | 'Quinquaginta parabolae' : tipologija površinskih narativnih struktura |
| Matična publikacija: | Colloquia Maruliana : 9 / [uredništvo Bratislav Lučin, Mirko Tomasović]; str. 419-429 |
| Impresum: | Split-Rim : Pontificatium consilium de cultura ; Književni krug, Marulianum, Papinski hrvatski zavod Sv. Jeronima, 2000 |
| Sažetak: | 'Quinquaginta parabole': la tipologia delle strutture narrative di superficie : Le 'Quinquaginta parabole' (1510) sono un'opera marginale in prosa del Marulić, scritte con un chiaro scopo tragmatico: avvicinare il popolo alle verita religiose servendosi di un tipo di espressione letteraria ad esso adatta: brevi testi narrativi di struttura relativamente semplice. La raccolta di cinquanta testi brevi, composti dalla parte finzionale e dalla sua esplicazione teologica e l'unico esempio di prosa narrativa finzionale nell'opus del Marulić. Con l'ausilio dell'apparato metodologico della narratologia contemporanea (Barthes, Greimas, Prince, Rimmon-Kenan), basandosi sul materiale documentario costituito dai conquanta testi brevi del marulić, l'autrice ha cercato di accertare se i singoli testi siano racconti in senso stretto, e di definire i tipi delle loro strutture narrative di superficie. Fondandosi sull'inventario degli eventi-nucleo, considerando le serie de personaggei che partecipano alle varie seguenze narrative e in conformita con le citate definizioni del racconto, e possibile identificare due gruppi fondamentali di testi: quelli senza racconto, e quelli che contengono un racconto. Questi ultimi si suddividono a loro volta in due sopttogruppi: i racconti con una linea fabulatoria unitaria e quelli con linea fabulatoria plurima. All'interno di questi sottogruppi sono difiniti in totale sei tipi "puri" di struttura narrativa di superficie, e ne sono date anche le rappresentazioni grafiche ordinate dal tipo piu superficie, e ne sono date anche le rappresentazioni grafiche oredinate dal tipo piu semplice al piu complesso. Sono presentati anche alcuni tipi di struttura ibridi, o problematici per la classificazione. L'analisi ha dimonstrato che la struttura dell'opera 'Quinguaginta parabolae' non e cosi semplice come sembra a prima vista e che la ragione della mancanza di simili testi di prosanarrativa finzionale nell'opus del Marulić e il risultato dello status d'inferiorita dei testi di questo tipo nel sistema dei generi dell'epoca, e assolutamente non dell'eventuale mancanza d'attitudine dell'autore per l'espressione narrativa in prosa. |
| Ključne riječi: | Marulić, Marko -- Quinquaginta parabole * narativna struktura |
| UDK: | 821.163.42-32.09 Marulić, M. |
| Signatura | 821.163.42.09 COL 9 |
| Vrsta građe: | Članak |
| Knjižnica: | Zbirka komparativne književnosti, http://www.knjiznice.ffzg.hr/komparativna |
| MFN: | 5508 |
|
| 15 |
|
| ISBN: | 953-163-139-5 |
| Autor: | Jovanović, Neven |
| Naslov: | Vindiciae Marulianae |
| Matična publikacija: | Colloquia Maruliana : 9 / [uredništvo Bratislav Lučin, Mirko Tomasović]; str. 409-416 |
| Impresum: | Split-Rim : Pontificatium consilium de cultura ; Književni krug, Marulianum, Papinski hrvatski zavod Sv. Jeronima, 2000 |
| Ključne riječi: | Marulić, Marko -- pjesništvo na latinskom jeziku |
| UDK: | 821.163.42-1.07 Marulić, M. |
| Signatura | 821.163.42.09 COL 9 |
| Vrsta građe: | Članak |
| Knjižnica: | Zbirka komparativne književnosti, http://www.knjiznice.ffzg.hr/komparativna |
| MFN: | 5507 |
|
| 16 |
|
| ISBN: | 953-163-139-5 |
| Autor: | Jovanović, Neven |
| Naslov: | Pogled u konkordaciju Marulićevih latinskih pjesama |
| Matična publikacija: | Colloquia Maruliana : 9 / [uredništvo Bratislav Lučin, Mirko Tomasović]; str. 381-406 |
| Impresum: | Split-Rim : Pontificatium consilium de cultura ; Književni krug, Marulianum, Papinski hrvatski zavod Sv. Jeronima, 2000 |
| Sažetak: | Uno sgurado sulla concordanza delle poesie latine del Marulić : Il 'corpus' delle poesie latine del Marulić comprende circa 190 testi con 8928 versi (il poema 'Davidias' appartiene a questo 'corpus' con 6765 versi). Per le naalisi testologiche, linguistiche e stilistiche di questo 'corpus' ho utilizzato la concordanza don l'ausilio del compurer. zata* L'elaborazione computerizzata della concordanza nei testi 'croati' del Marulić e gia svolta negli anni settanta. E' il merito di Željko Bujas e Milan Moguš, e i risultati sono oggi accessibili sul Internet, per gentile concessione dell'Istituto di Linguistica della Facolta di Lettere e Filosofia di Zagabria (http://www.hnk.ffzg.hr/marul.htm, secondo l'aggiornamento del 22.9.1999). Pero,nello studio dell'opera del marulić e mancata finora un'applicazione piu vasta della concordanza, il che vale in particolare per un'applicazione il cui orientamento non sia sopratutto lilnguistico. I piu moderni programmi computerizzati per la concordanza ci permettono di lavorare con una concordanza dimanica, fluida. Essa differisce da quella classica che e fissata dalla stampa in un'unica forma, e la cui ampiezza e molto impegnativa. Ora il ricercatore, con l'aiuto del programma di concordanza, estrae dal testo, leggibile ormai sul computer, proprio quei dati di cui ha bisogno in un dato momento; si resparmiano cosi spazio e tempo, e si possono ottenere diversi tipi di dati. La concordanza puo essere anche inversa (le parole non concordano nelle parti iniziali, ma in quelle finali), si puo limitare a determinati testi all'interno del 'corpus', oppura a determinare parole, determiante sillabe (parti di parole), determinate collocazioni (combinazioni di parole) etc. Utilizzando la concordanza come uno strumento linguistico, ho constatato ad esempio che Marulić, nei participi presenti latini terminanti in -ans e -ens non distingue le forme agettivali da quelle nominali (che nell'ablativo hanno desinenze diverse). Cosi il latino del Marulić differesce dallo stato del latino standard odierno, descritto nelle grammatiche per le scuole. Ho applicato la concordanza anche alla nalisi microstilistiche delle poesie del Marulić. Ho individuato gli 'hapax legomena' del Marulić (p.e. 'scolpus', che e 'hapax0 anche nella letteratura romana, e 'saxifico', verbo che e forse un neologismo del Marulić); ho investigato la peculiarita della scelta lessicale del Marulić (in poesia, come Virgilio e Lucano, Marulić usa l'aggettivo 'stultus', ma non il suo sinonimo 'stolidus'), l'uso di arcaismi poetici da parte del Marulić (l'uso di 'olli' e molto raro, mentre gli infiniti passivi in -ier sono usati molto spesso). La concordanza rivela l'importanza della ocmponente 'sonora' nelle poesia latina del Marulić. Il poeta spalatino si serve di gruppi di omeoteleuti con ponderatezza e raffinatezza, combiandoli spesso con altre figure di suono e di parole (con allitterazioni, epanalessi...) nei passi di particolare importanza stilistica. Infine, e opisnione comune che i poeti umanisti dispregino la, che e un caso estremo di oomeoteleuto. Marulič procede in maniera diversa; le rime gli servono per sottoliineare in determinati punti i contenuti religiosi (le rime sono la caratteristica della poesia cristiana) oppure per ottenere effetti coomici... |
| Ključne riječi: | Marulić, Marko -- pjesništvo na latinskom jeziku |
| UDK: | 821.163.42-1.07 Marulić, M. |
| Signatura | 821.163.42.09 COL 9 |
| Vrsta građe: | Članak |
| Knjižnica: | Zbirka komparativne književnosti, http://www.knjiznice.ffzg.hr/komparativna |
| MFN: | 5506 |
|
| 17 |
|
| ISBN: | 953-163-139-5 |
| Autor: | Tomasović, Mirko |
| Naslov: | Marulić o sonetu |
| Matična publikacija: | Colloquia Maruliana : 9 / [uredništvo Bratislav Lučin, Mirko Tomasović]; str. 371-379 |
| Impresum: | Split-Rim : Pontificatium consilium de cultura ; Književni krug, Marulianum, Papinski hrvatski zavod Sv. Jeronima, 2000 |
| Sažetak: | Marulić intorno al sonetto: Marulić, autore di celebri opere latine, in primo luogo il 'De Institutione' e l'Evangelistarium', e di opere in croato, capitale il poema 'Judita', confermo la sua vocazione poetica scrivendo anche in italiano, e questo nella forma piu esigente - il sonetto. Introdusse cosi i Croati, relativamente presto, alla particolare composizione poetica di origine italiana, che a dal rinascimento fenomeno europeo e si e mantenuta in uso fino ad oggi. In una lettera all'amico Jerolim Ćipiko, con la quale accompagno dei sonetti inviatigli, Marulić riconobbe di essere ricorso alla scrittura dei sonetti per esprimere il suo stato d'animo e alleviare la sua sofferenza. I sonetti, quindi, sono per lui una specie di terapia, un'oasi poetica in cui vive la soddisfazione estetica. Finora conosciamo solo due sonetti del Marulić, anche se dalla lettera al Ćipiko desumiamo che ne aveva scritti molti di piu. In essi e riscontrabile la coincidenza concettuale con i suoi altri testi devozionali e moralistichi e anche un contatto intertestuale con Petrarca e Dante. Essi confermano il trilinguismo del Marulić, la sua appartenza a tre culture letterarie e il suo primato nell'ambito della letteratura croata. |
| Ključne riječi: | Marulić, Marko -- lirika -- sonet |
| UDK: | 821.163.42-1.09 Marulić, M. |
| Signatura | 821.163.42.09 COL 9 |
| Vrsta građe: | Članak |
| Knjižnica: | Zbirka komparativne književnosti, http://www.knjiznice.ffzg.hr/komparativna |
| MFN: | 5505 |
|
| 18 |
|
| ISBN: | 953-163-139-5 |
| Autor: | Leschinkohl, Franz |
| Naslov: | Der Catholischer Christen Spiegel - Katoličko kršćansko ogledalo |
| Matična publikacija: | Colloquia Maruliana : 9 / [uredništvo Bratislav Lučin, Mirko Tomasović]; str. 357-369 |
| Impresum: | Split-Rim : Pontificatium consilium de cultura ; Književni krug, Marulianum, Papinski hrvatski zavod Sv. Jeronima, 2000 |
| Sažetak: | 'Der catholischer christen Spiegel - lo specchio cattolico dricitano': la prima traduzione tedesca del 'De institutione' (1568) del Marulić al sevizio della riforma della religione cattolica nell'arcivescovato di Mainz : Tra i souvenir dei pellegrinaggi medioevali s'annoverano gli specchi, che erano simboli dell'incontro con le reliquie dei santi e simboli di una fede piu intensa e delle protezione dal male. Lo specchio si affermo anche nella letteratura a stampa del tempo coome simbolo del finforzamento della fede (la parola 'speculum' appare nei titoli di molte opere). Cosi anche la prima traduzione tedesca del 'De Institutione' del Marulić compare con il titolo 'Der Catholischer Christen Spiegel - Specchio cattolico cristiano' (Köln 1568). Quell0anno era stato preceduto da un periodo di grave crisi e dallo scisma della Chiese tedesca. Comprendendo l'urgenza della riforma l'arcivescovo di Mainz e primate di Germania Daniel Brendel (1555-1582) stipulo un contratto con i Gesuiti, che a MAinz aprirono un loro collegio lo stesso anno in cui fu pubblicata la traduzione tedesca del 'De Institutione' del Marulić, l'opera del resto era per i Gesuiti una lettura obbligatoria dal 1542. Il traduttore Christian Kemmer scelse 32 dei complessivi 71 capitoli dell'originale latino, e li suddivise in 4 libri. Criterio di scelte furono lo stato della Chiesa tedesca in quel tempo e il ruolo che l'opera del Mrulić avrebbe dovuto avere nel superamento della crisi e nella riforma del cattolicesimo nell'arcivescovato di Mainz. |
| Ključne riječi: | Marulić, Marko -- Institucija -- prijevod na njemački jezik |
| UDK: | 282(430)"15" : 821.163.42 Marulić 7 Institucija .03=30 |
| Signatura | 821.163.42.09 COL 9 |
| Vrsta građe: | Članak |
| Knjižnica: | Zbirka komparativne književnosti, http://www.knjiznice.ffzg.hr/komparativna |
| MFN: | 5504 |
|
| 19 |
|
| ISBN: | 953-163-139-5 |
| Autor: | Béné, Charles |
| Naslov: | John Fowler, éditeur de l'Institutio de Marulić |
| Matična publikacija: | Colloquia Maruliana : 9 / [uredništvo Bratislav Lučin, Mirko Tomasović]; str. 329-353 |
| Impresum: | Split-Rim : Pontificatium consilium de cultura ; Književni krug, Marulianum, Papinski hrvatski zavod Sv. Jeronima, 2000 |
| Sažetak: | John Fowler, nakladnik Marulićeve 'Institucije'. |
| Ključne riječi: | Marulić, Marko -- Institucija -- nakladnici -- Fowler, John |
| UDK: | 821.163.42-9 Marulić, M.03=20 |
| Signatura | 821.163.42.09 COL 9 |
| Vrsta građe: | Članak |
| Knjižnica: | Zbirka komparativne književnosti, http://www.knjiznice.ffzg.hr/komparativna |
| MFN: | 5503 |
|
| 20 |
|
| ISBN: | 953-163-139-5 |
| Autor: | Erdmann-Pandžić, Elizabeth von |
| Naslov: | Zur Poetik von Marko Marulić (I). Der geistige Schriftsinn : Allegorie und Typologie |
| Matična publikacija: | Colloquia Maruliana : 9 / [uredništvo Bratislav Lučin, Mirko Tomasović]; str. 315- |
| Impresum: | Split-Rim : Pontificatium consilium de cultura ; Književni krug, Marulianum, Papinski hrvatski zavod Sv. Jeronima, 2000 |
| Sažetak: | O poetici Marka Marulića (I). Duhovni smisao pisma : alegorija i tipologija : Polazišno pitanje, od kojega kreće autorica teksta, predstavlja egzegetska tradicija, u čijem tumačenju za stvaralaštvo M. Marulića Biblija glavno izvorište. Njegovo intenzivno proučavanje odgovarajućih djela (s glosarom), njegov interes za određene autore, književna tradicija u čijim okvirima stvara te njegova autohermeutika ukazuju na alegorijsko-tipologijsku tradiciju tumačenja Biblije, koja načelno ne ostavlja prostora za drugu vrstu istine osim one "jedne". Posebno u 'Davidias' te u 'Evanđelistaru' mnogobrojna mjesta ukazuju na to da Marulić preuzima sve postojeća filozofsko-teološke pretpostavke i principe biblijskog tumačenja alegorijsko-tipologijske tradicije, te da na nju veže svoju poetiku i time čitatelju nudi odgovarajuću orijentaciju. Izbor priče o Davidu odražava Marulićevu tradicionalno idealnu predodžbu o pjesniku i njegovu stvaralaštvu prema uzoru na Davida i njegove psalme, o pjesniku dakle koji stvara analogno prema Bibliji i njenom alegorijsko-tipološkom tumačenju te time svijet, jezik i tradiciju kao 'homo mediator' unosi u povijest spasenja da bi je potom iznova vratio Bogu. |
| Ključne riječi: | Marulić, Marko -- poetika |
| UDK: | 821.163.42.01 Marulić, M. : 22.06 |
| Signatura | 821.163.42.09 COL 9 |
| Vrsta građe: | Članak |
| Knjižnica: | Zbirka komparativne književnosti, http://www.knjiznice.ffzg.hr/komparativna |
| MFN: | 5502 |
|
| 21 |
|
| ISBN: | 953-163-139-5 |
| Autor: | Parlov, Mladen |
| Naslov: | Još jedna knjiga iz Marulićeve biblioteke |
| Matična publikacija: | Colloquia Maruliana : 9 / [uredništvo Bratislav Lučin, Mirko Tomasović]; str. 305-313 |
| Impresum: | Split-Rim : Pontificatium consilium de cultura ; Književni krug, Marulianum, Papinski hrvatski zavod Sv. Jeronima, 2000 |
| Sažetak: | Ancora un libro appartenente alla biblioteca del Marulić : Nel tesoro della biblioteca della Facolta di Teologia a Spalato si trova un libro sul cui dorso sono scritti a mano tre nomi: 'Sedulius, Juvencus, Arator & c'. Ai conoscitori di Marko Marulić e delle sue opere questi nomi sono ben noti. Si tratta, infatti, di tre antichi poeti christiani dei quali il Marulić possedeva le opere nella sua biblioteca. Il libro citato: 'Sedulius, Juvencus, Arator & c.' era stato donato dal Marulić, come apprediamo dal suo testamento, all'amico Jerolim Papalić. Le dimensioni del libro sono 19,5 X 14.5 cm (testo 'in octavo', 14.5 X 10 cm). Contiene 316 fogli, ovvero 632 pagine non numerate. La rilegatura rigida in mezza pelle evidentemente non e originale, infatti nel rilegare ili libro ili rilegatore ne ha leggermente ridotto il formato e tagliato cosi parti di alcune parole che sono scritte a mano (dal Marulić!) sui margini. In realta si tratta di un gruppo di libri rilegati insieme, stampati a Venezia da Aldo Manuzio (Aldus Manutis), umanista, editore e famoso tipografo. Oltre ai noti 'poetae Christiani veteres' (Sedulio, Giovenco, Aratore) Manuzio diede alle stampe anche i versi e la opere di altri autori antichi cristiani (Proba Faltonia, Lattanzio, Cipriano, Tipherno, Damaso, Sulpizio Severo) e i versi dell'umanista italiano Rafaelle Zovenzoni. I versi dei poeti ridordati costituiscono la prima meta del volume (276 pagine) che e datato: 'Venetiis apud Aldum, MDI, Mense Ianuario'. L'altra meta del volume e costituita dall'ampia opera (146 pagine) del monaco camaldolese Pietro Candido 'Homerocentra' e dalle vite di S. Martino e di S. Nicola. Tra queste e inserito l'incunabolo: Macarius Mutius eques Camers, 'De triumpho Christi', stampato a Venezia nel 1499. Sembre che il Manuzio abbia composto la prima parte del volume prima o durante l'anno 1500, mentre la seconda parte, in cui e inserita l'opera del Camers, e composta diciassette mesi dopo. Infatti, in chiusura dell'epistola introduttiva sono indicati il lougo e la data dell'edizione: 'Venetiis. Mense Iunio MDII'. I versi degli antichi poeti cristiani Sedulio, Giovenco e Aratore coome le vite di S. Martino e S. Nicola sono accompagnati da numerose note in margine al testo, testimondiando cosi l'interesse del lettore. In base al confronto della grafia delle note in margine al nosto libro con la grafia delle copie degli autografi del Marulić (varie lettere e il 'Repertorium'),che si trovano al 'Marulianum', si puo con sicurezza sostenere che il libro apparteneva alla biblioteca del Marulić. Una prova supplementare della nostra affermazhione e rappresentata dai vari simboli aggiunti in margine (il dito teso, la croce cn in piedistallo) che incontriamo anche in altri libri dei quali si sa, senza ombra di dubbio, che provengono dalla biblioteca del Marulić. |
| Ključne riječi: | Marulić, Marko * Sedulius, Juvencus, Arator & c. |
| UDK: | 027.1(497.5 Split)"14":009.5 |
| Signatura | 821.163.42.09 COL 9 |
| Vrsta građe: | Članak |
| Knjižnica: | Zbirka komparativne književnosti, http://www.knjiznice.ffzg.hr/komparativna |
| MFN: | 5501 |
|
| 22 |
|
| ISBN: | 953-163-139-5 |
| Autor: | Bratulić, Josip |
| Naslov: | Služba svetomu Jeronimu |
| Matična publikacija: | Colloquia Maruliana : 9 / [uredništvo Bratislav Lučin, Mirko Tomasović]; str. 293-304 |
| Impresum: | Split-Rim : Pontificatium consilium de cultura ; Književni krug, Marulianum, Papinski hrvatski zavod Sv. Jeronima, 2000 |
| Sažetak: | L'uffizio di San Gerolamo : L'autore pubblica per la prima volta un manoscritto della 'Vita di San Gerolamo', che ricevette in dono una quindicina d'anni fa. Scritto in lingua croata e in caratteri latini, a giudicare dalla grafia e dalla carta risale al passaggio dal XVI al XVII secolo. In base alla lingua a all'ortografia il manoscritto proviene dalla Dalmazia. Purtroppo, non e datato, e anche il trascrittore del testo non ha lasciato traccia alcuna di se o del luogo in cui curo la trascrizione. Il manoscritto contiene la 'Vita di San Gerolam' in forma di servizio divino (uffizio) per la pratiche devozionali di clero e religiosi, nel giorno della festa del santo che si celebra in 30 settembre. Questa trascrizione della 'Vita di S. Gerolamo' si differenzia in maniera notevole dal testo che Vatroslav Jagić pubblico nei 'Ogledi stare hrvatske proze'm nel primo libro della raccolta 'Starine' del 1869. Questa 'Vita di San Gerolamo' differisce anche dal testo pubblicato da Carlo Verdiani nel libro 'O Marulićevu autorstvu Firentinskog zbornika' (Split, 1973). Se si tratti di un testo del Marulić, o della scuola del Marulić, e difficile stabilirlo immediatamentte, come non e facile, del resto, pronunciarsi in merito al testo pubblicato nel lontano 1869 da Vatroslav Jagić. |
| Ključne riječi: | Hieronymus, sanctus * Sv. Jerolim |
| UDK: | 235.3:929 Hieronymus, sanctus |
| Signatura | 821.163.42.09 COL 9 |
| Vrsta građe: | Članak |
| Knjižnica: | Zbirka komparativne književnosti, http://www.knjiznice.ffzg.hr/komparativna |
| MFN: | 5500 |
|
| 23 |
|
| ISBN: | 953-163-139-5 |
| Autor: | Glavičić, Branimir |
| Naslov: | Je li latinska bilješka na kraju Transita sv. Jeronima iz godine 1485. Marulićeva? |
| Matična publikacija: | Colloquia Maruliana : 9 / [uredništvo Bratislav Lučin, Mirko Tomasović]; str. 287-291 |
| Impresum: | Split-Rim : Pontificatium consilium de cultura ; Književni krug, Marulianum, Papinski hrvatski zavod Sv. Jeronima, 2000 |
| Sažetak: | E forse di mano del Marulić la nota latina in fondo al 'transitus' del 1485? : Alla fine del 'Transitus' di S. Girolamo dell'anno 1485, nell'esemplare custodito presso la Bibliteca Metropolitana di Zagabria (MR 1059), si trova una nota latina piuttosto ampia, aggiunta a mano, che parla del luogo natale e delle origini croate di S. Girolamo. onsiderato il suo contenuto e il tono partiottico, che e simile a quello di altre opere del Marulić, si era pensato che la nota fosse di mano del Marulić. Invece, la comparazione grafologica della nota con gli autografi certi del Marulić dimostra tali differenze da giustificare la conslusione che l'autore non pou essere il Marulić, bensi qualche sou contemporaneo dotato dello stsso spirito patriottico, la cui identita e tuttora ignota. |
| Ključne riječi: | Marulić, Marko |
| UDK: | 091.6"1485":821.163.42.09 Marulić M. |
| Signatura | 821.163.42.09 COL 9 |
| Vrsta građe: | Članak |
| Knjižnica: | Zbirka komparativne književnosti, http://www.knjiznice.ffzg.hr/komparativna |
| MFN: | 5499 |
|
| 24 |
|
| ISBN: | 953-163-139-5 |
| Autor: | Margetić, Lujo |
| Naslov: | Marulićeva oporuka |
| Matična publikacija: | Colloquia Maruliana : 9 / [uredništvo Bratislav Lučin, Mirko Tomasović]; str. 279-283 |
| Impresum: | Split-Rim : Pontificatium consilium de cultura ; Književni krug, Marulianum, Papinski hrvatski zavod Sv. Jeronima, 2000 |
| Sažetak: | Il testamento del Marulić : Il testamento del grande letterato croato Marko Marulić (1450-1524) e una importante fonte per alcune questioni di storia del diritto. vi si trovano le risposte a questioni di forma e contenuto delle scritture testamentarie di quel tempo. Marulić nomina il fratello Alessandro suo successore ('institutio heredis') e allo stesso tempo aggiunge che gli lascia per lagato tutto ('cuncta lego'). Da questo si deduce che la posizione dell'erede ('heres') e di fatto identica a quella del legatario ('legatarius'), vale a dire che il testamento e in pratica divisione dei beni in caso di morte. L'istituto giuridico piu importante nel testamento del Marulić e la distinzione della proprieta tra condizionata ('bona conditionata' o 'condictionata') e libera ('bona libera'). La prima distinzione si riferisce ai beni immobili,k in particolare ai terreni, che il testore lega ai suoi eredi maschi, di linea maschile. Di questi beni gli eredi non possono piu disporre liberamente. A questa distinzione si e giunti adottando l'istituto analogo del diritto croato(-ungherese) 'bona paterna e bona acquisita', che a Spalato ebbero un significativo sviluppo separato. Cosi, per es. a Spalato anche una persona di seso femminile poteva lasciare in testamento dei beni immobili a parenti maschi (per es. ai nipoti) e ai loro discendenti. Si cita anche l'esecutore testamentario. Questo istituto ebbe in Dalmazia uno sviluppo molto complesso. I testimoni testamentari del Marulić sono 2chiamati e pregati" ('vocati et rogati') - cosa che, peraltro, lo Statuto spalatino non richiedeva. INfine, nel testamento del Marulić si parla anche del dovere dell'erede (non digli esecutori testamentari!) di destinare una certa somma "in conformita alla lege" per riparare la mura della citta. L'origine e lo sviluppo di quest'obbligo, ricordato anche in altri testamenti dell'epoca, non sono stati ancora chiariti a fondo. |
| Ključne riječi: | Marulić, Marko -- oporuka |
| UDK: | 347.67"1521":929 Marulić, M. |
| Signatura | 821.163.42.09 COL 9 |
| Vrsta građe: | Članak |
| Knjižnica: | Zbirka komparativne književnosti, http://www.knjiznice.ffzg.hr/komparativna |
| MFN: | 5498 |
|
| 25 |
|
| ISBN: | 953-163-139-5 |
| Autor: | Botica, Stipe |
| Naslov: | Marulićeva 'Judita' i hrvatska tradicijska kultura |
| Matična publikacija: | Colloquia Maruliana : 9 / [uredništvo Bratislav Lučin, Mirko Tomasović]; str. 265-276 |
| Impresum: | Split-Rim : Pontificatium consilium de cultura ; Književni krug, Marulianum, Papinski hrvatski zavod Sv. Jeronima, 2000 |
| Sažetak: | La 'Judita' di Marulić e la tradizione culturale croata : L'autore attesta, all'inizio del suo studio, che iil tema prescelto non e mai stato trattato nel contesto interpretativo delle opere del Marulić. fondandosi sulle masime autorita in merito definisce il significato del sintagma 'tradizione culturale'. Confroomta, quindi, la 'Judita' di Marulić con il contesto cosi definito. La corrispondenza tra iil Marulić e la tradizione culturale croata si nota principalmente in quattro componenti. Ptimo, il fondarsi essenzialmente sulla Biblia e sulla concezione del mondo biblica. Secondo, il basarsi su fatti reali dela vita che possono essere rielaborati poeticamente. Terzo, la concordanza con certe elaborazioni dalla letteratura orale e, quarto, la particolare organizzazione compositiva e stilistica delle opere per renderle adatte alla ricezione "popolare". Con una scelta di citazioni dalla 'Judita' l'autore corrobora le sue tesi. e, in conclusione, conferma che la 'Judita' e fortemente fondata sulla tradizione culturale croata che Marulić teneva in alta considerazione e annoverava tra i propi valori personali. |
| Ključne riječi: | Marulić, Marko -- Judita -- hrvatska kultura |
| UDK: | 821.163.42.09 Marulić, M. |
| Signatura | 821.163.42.09 COL 9 |
| Vrsta građe: | Članak |
| Knjižnica: | Zbirka komparativne književnosti, http://www.knjiznice.ffzg.hr/komparativna |
| MFN: | 5497 |
|
| 26 |
|
| ISBN: | 953-163-139-5 |
| Autor: | Lokös, István |
| Naslov: | Kršćanski moral, antička orijentacija i renesansna umjetnička teorija o imitaciji u Marulićevoj 'Juditi' |
| Matična publikacija: | Colloquia Maruliana : 9 / [uredništvo Bratislav Lučin, Mirko Tomasović]; str. 259-263 |
| Impresum: | Split-Rim : Pontificatium consilium de cultura ; Književni krug, Marulianum, Papinski hrvatski zavod Sv. Jeronima, 2000 |
| Sažetak: | La morale christiana, la concezione antice e la teoria artistica rinascimentale sull'imitazione nela 'Judita' del Marulić : IL concetto di imitazione ('mimesis') e ben noto nella ateoria letteraria e artistica del rinascimento. Lo conferma anche l'abbondanza delle opere teorico.letterarie e di carattere retorico di quel tempo (gli autori delle piu importanti sono Francesco Robortello, Pietro Vettori, Torquato Tasso e Benedetto Varchi). Tutti questi svrittori seguono l'agromentazione di Orazio, Quintiliano e Seneca. Si sa bene che anche Petraraca aveva gia formulato la sua idea peronale sull'imitazione artistica della realta, e questo proprio nella forma del "paragone don l'ape" ripreso da Seneca: "...vale nel vostro rentativo poetico imitare le api che portano ili fiore non nella forma in cui l'hanno trovato, ma nella meravigliosa commistione di miele e cera...". Marko Marulić formula il suo soncetto d'imitazione probabilmente seguendo Petrarca, nella dedica del poema 'Judita' a Dujam Balistrilić. Da questo risulta evidente che il Marulić come 'poeta eruditus' del suo tempo segue l'esempio dei poeti antichi, ovvero asimila il sapere non solo dagli scrittori antichi, ma anche dai letterati e dai dotti dell'Europa cristiana e dell'Italia rinascimentale. |
| Ključne riječi: | Marulić, Marko -- Judita |
| UDK: | 821.163.42.09 Marulić, M. |
| Signatura | 821.163.42.09 COL 9 |
| Vrsta građe: | Članak |
| Knjižnica: | Zbirka komparativne književnosti, http://www.knjiznice.ffzg.hr/komparativna |
| MFN: | 5496 |
|
| 27 |
|
| ISBN: | 953-163-139-5 |
| Autor: | Frangeš, Ivo |
| Naslov: | Pozdravna riječ u ime HAZU |
| Matična publikacija: | Colloquia Maruliana : 9 / [uredništvo Bratislav Lučin, Mirko Tomasović]; str. 253-254 |
| Impresum: | Split-Rim : Pontificatium consilium de cultura ; Književni krug, Marulianum, Papinski hrvatski zavod Sv. Jeronima, 2000 |
| Ključne riječi: | Marulić, Marko |
| UDK: | 821.163.42.09 |
| Signatura | 821.163.42.09 COL 9 |
| Vrsta građe: | Članak |
| Knjižnica: | Zbirka komparativne književnosti, http://www.knjiznice.ffzg.hr/komparativna |
| MFN: | 5495 |
|
| 28 |
|
| ISBN: | 953-163-139-5 |
| Autor: | Sanader, Ivo |
| Naslov: | Dva plodna Marulova desetljeće (pozdravna riječ zamjenika ministra vanjskih poslova RH) |
| Matična publikacija: | Colloquia Maruliana : 9 / [uredništvo Bratislav Lučin, Mirko Tomasović]; str. 251-252 |
| Impresum: | Split-Rim : Pontificatium consilium de cultura ; Književni krug, Marulianum, Papinski hrvatski zavod Sv. Jeronima, 2000 |
| Ključne riječi: | Marulić, Marko |
| UDK: | 821.163.42.09 |
| Signatura | 821.163.42.09 COL 9 |
| Vrsta građe: | Članak |
| Knjižnica: | Zbirka komparativne književnosti, http://www.knjiznice.ffzg.hr/komparativna |
| MFN: | 5494 |
|
| 29 |
|
| ISBN: | 953-163-139-5 |
| Autor: | Bozanić, Mons. Josip |
| Naslov: | L'importanza e l'attualita di Marulić (conclusioni) |
| Matična publikacija: | Colloquia Maruliana : 9 / [uredništvo Bratislav Lučin, Mirko Tomasović]; str. 241-244 |
| Impresum: | Split-Rim : Pontificatium consilium de cultura ; Književni krug, Marulianum, Papinski hrvatski zavod Sv. Jeronima, 2000 |
| Ključne riječi: | Marulić, Marko |
| UDK: | 821.163.42.09 |
| Signatura | 821.163.42.09 COL 9 |
| Vrsta građe: | Članak |
| Knjižnica: | Zbirka komparativne književnosti, http://www.knjiznice.ffzg.hr/komparativna |
| MFN: | 5493 |
|
| 30 |
|
| ISBN: | 953-163-139-5 |
| Autor: | Bratulić, Josip |
| Naslov: | Il poeta Marko Marulić e la tradizione glagolitica in Croazia |
| Matična publikacija: | Colloquia Maruliana : 9 / [uredništvo Bratislav Lučin, Mirko Tomasović]; str. 227-239 |
| Impresum: | Split-Rim : Pontificatium consilium de cultura ; Književni krug, Marulianum, Papinski hrvatski zavod Sv. Jeronima, 2000 |
| Sažetak: | Pjesnik Marko Marulić i glagoljska tradicija u Hrvatskoj : Jedno od krucijalnih pitanja o Marku Maruliću, "ocu hrvatske književnosti", jest njegov odnos prema književnoj tradiciji, tj. prema pnoj književnosti koja je postojala prije onih njegovih tekstova po kojima se starije razdoblje bitno odvaja od njegova vremena, a to je pitanje autorstva. Koliko je cijenio autorstvo, i svoje i tuđe, pokazao je u predgovoru svoga znamenitog hrvatskog djela, spjeva o udovici Juditi. S pojmom autorstva, kao središnjim pojmom u njegovu stvaralaštvu, povezana su i druga pitanja, pa i pitanje koje je u Marulićevo vrijeme bilo veoma važno: je li sveti Jeronim autor glagoljice i hrvatskog prijevoda Svetog pisma, odnosno slavenskog bogoslužja. Marko Marulić u svojim sastavcima o svetom Jeronimu s ponosom tvrdi i ističe da je sveti Jeronim Dalmatinac i da je naš, ali za razliku od većine svojih suvremenika, on ne tvrdi da je tvorac glagoljice. Kad je Marulić prevodio na latinski jezik 'hrvatsku kroniku', a to je hrvatska redakcija latinski napisane 'Kronike popa Dukljanina', on pažljivo, logično i smisleno prevodi hrvatski tekst na latinski nastojeći odvojiti povijesnu istinu od prepisivačke slobodne interpretacije. Doduše, hrvatski tekst nejasno govori da je sveti Ćiril sastavio hrvatsko pismo i preveo svete knjige ("naredi popove i knjigu hrvacku", odnosno "učini knjige"). Marulić je iz teksta shvatio da je sveti Ćiril (Konstanc, Constantinus) samo posvetio svećenika i preveo na slavenski Sveto pismo. Latinski tekst, koji Marulić nije poznavao, izričito govori da je sveti Ćiril autor slavenskog pisma ("et letteram lingua slavonica componens"). Marulić je svoje znanje (ili sumnje) o tome da sveti Jeronim nije autor glagoljice nego da je to sveti Konstantin Ćiril mogao doznati iz drugih izvora, možda iz brevijarskih službi popova glagoljaša, odnosno staroslavenskih 'Žitja', odakle su te vijesti ušle u 'Kroniku popa Dukljanina'. Da je bio uvjeren da je sveti Jeronim autor glagoljice i slavenskog bogoslužja, to bi sigurno s ponosom isticao i zapisao. Marulić je sigurno poznavao stare glagoljaške tekstove, što se može vidjeti iz leksika koji upotrebljava u svojim najvažnijim hrvatskim djelima, 'Juditi' i nešto manje u 'Suzani'. Kritičkim čitanjem 'Hrvatske kronike' na latinski jezik on se iskazao kao prvi naš kritički tekstolog. |
| Ključne riječi: | Marulić, Marko -- glagoljska tradicija -- Hrvatska |
| UDK: | 821.163.42-1.09 Marulić, M. : 821.163.42(091)"11/14" |
| Signatura | 821.163.42.09 COL 9 |
| Vrsta građe: | Članak |
| Knjižnica: | Zbirka komparativne književnosti, http://www.knjiznice.ffzg.hr/komparativna |
| MFN: | 5492 |
|
| 31 |
|
| ISBN: | 953-163-139-5 |
| Autor: | Jerkov, Janja |
| Naslov: | Amor sacro e amor profano nei poemi croati di Marulić |
| Matična publikacija: | Colloquia Maruliana : 9 / [uredništvo Bratislav Lučin, Mirko Tomasović]; str. 219-225 |
| Impresum: | Split-Rim : Pontificatium consilium de cultura ; Književni krug, Marulianum, Papinski hrvatski zavod Sv. Jeronima, 2000 |
| Sažetak: | Sveta i profana ljubav u Marulićevim hrvatskim pjesmama : Iz raščlambe ljubavne tematike u Marulićevim hrvatskim pjesmama proizlazi da je ljubav koja se izrijekom predočuje u 'Juditi' i 'Suzani' nadasve Božja ljubav, 'caritas'. Stoga je potrebno dijelom modificirati dosadašnje pretežno "domoljubno" čitanje 'Judite' te proširiti raščlambu ljubavne tematike, u kojoj su se dosad uglavnom tražili petrarkistički elementi. U Marulićevoj viziji Judita i Suzana jezu hipostaze duše koja nastoji očuvati unutarnje jedinstvo s Bogom. Takvoj ljubavi suprotstavljena je žudanja, personificirana u Holofernu i starcima. U ljubavi i uzajamnoj dobrohotnosti koja se očituje između Marulićevih likova i Boga razaznaje se zajedništvo koje se ostvaruje kao prijateljstvo. Duhovna snaga i radost kojom zrače Judita, Suzana, pa i Joakim, neodvojiva je od njihove ljubavi za bližnjega, učinci koje se mogu raščlaniti u skladu s učenjem Tome Akvinskoga. Iz ovih opažanja slijedi da i domoljublje u 'Juditi' možemo promatrati ne samo kao objektivnu činjenicu (koja je u dramatičnoj povijesnoj korelaciji s položajem Marulićeva Splita), nego i kao manifestaciju bogoslovne, više nego građanske, kreposti. Za Marulića je nezamislivo da bi pomirio božansku i zemaljsku ljubav na moralnoj razini ('bonum'), ali on to pomirenje postiže na estetskoj razini ('pulchrum'). U njegovim stihovima ('Judita', 1111-1113; 'Suzana', 47-48) otkriva se identifikacija pojmova 'pulchrum' i 'bonum', kao različitih formi iste supstancije, što pjesniku omogućuje da tjelesnu ljepotu oslobodi ontološkog negativiteta. Očiti autorski užitak s kojim se ta operacija provodi vidljiv je u opisima Juditina ređenja, vojske u pokretu, životinjskog i prirodnog svijeta. Vrhunac je toga postupka opis vrta u Suzani. Tako iza svete ljubavi, istaknute u prvi plan, otkrivamo kako se oblikuje diskretniji, ali za nas ne manje važan govor o profanoj ljubavi kojoj objekt želje nije žena novoplatonovaca, nego pisanje samo. |
| Ključne riječi: | Marulić, Marko -- lirika na hrvatskom jeziku |
| UDK: | 821.163.42-1.09 Marulić, M. |
| Signatura | 821.163.42.09 COL 9 |
| Vrsta građe: | Članak |
| Knjižnica: | Zbirka komparativne književnosti, http://www.knjiznice.ffzg.hr/komparativna |
| MFN: | 5491 |
|
| 32 |
|
| ISBN: | 953-163-139-5 |
| Autor: | Novaković, Darko |
| Naslov: | La 'Dividiade' di Marulić e gli epici protomedievali latini |
| Matična publikacija: | Colloquia Maruliana : 9 / [uredništvo Bratislav Lučin, Mirko Tomasović]; str. 205-217 |
| Impresum: | Split-Rim : Pontificatium consilium de cultura ; Književni krug, Marulianum, Papinski hrvatski zavod Sv. Jeronima, 2000 |
| Sažetak: | Marulićeva 'Davidijada' i kasnoantički kršćanski epičari : Jezična analiza Marulićeve 'Davidijade' pokazuje da se u njoj susreću brojni izrazi karakteristični za latinsku kršćansku poeziju. Za dobar dio versifikacijskih posuđenica može se utvrditi točan izvor. Velik dio fiksnih formula potječe iz pjesnika koju su parafrazirali Stari zavjet: Drakoncija ('De laudibus dei'), Ciprijana Gala ('Heptateuchus'), nešto rjeđe iz Avita ('De spiritualis historiae gestis'). Od autora koji su za predložak uzeli Novi zavjet, u 'Davidijadi' su najvidljivije zastupljeni kanonski autori Juvenko ('Evangeliorum libri'), Sedulije ('Carmen Paschale') i Arator ('De actibus apostolorum'). Marulićevi stihovi otkrivaju pomnu lektiru i niza kršćanskih pjenika izvan žanrovske vertikale, kao što su Prudencije, Paulin iz Nole, Paulin iz Périgueuxa, Sidonije Apolinar. Pomnije ispitivanje stihotvornih rješenja pokazuje da se na toj razini 'Davidijada' samo uvjetno može nazvati vergilijanskim epom. Od sedam najkorištenijih klauzula u 'Davidijadi' samo dvije potječu iz 'Eneide'. Uz Vergilija, u Marulićevim stihovima odjekuju i svi drugi veliki rimski epičari (Lukrecije, Lukan, Stacije, Valerije Flak, Silije Italik, Klaudijan), satiričari poput Juvenala i Perzija, elegijski pjesnici kao što su Tibul, Propercije i Ovidije. Takav zaključak dodatno osnažuje analiza pripovjedne dimenzije 'Davidijade'. Marulićev pripovjedač često intervenira u priču, ne mareći za to što na taj način grubo narušava iluziju autonomnosti fikcionalnoga svijeta. Među takvim agresivnim pripovjednim postupcima osobito se ističu opetovane polemične invokacije, komentari u obliku sentencija, usklici, retorička pitanja, egzegetički dodaci, apostrofe likova ili čitalaca. Takav pristup pripovjednoj zadaći pokazuje kako za Marulića - nasuprot dominanti antičke poganske epike - pripovijedanje nije samosvrhovit cilj. Razmrvljena naracija, pod snažnim utjecajem homiletičke literature, karakteristična je upravo za novozavjetne epičare. Linearno pripovijedanje, bez ozbiljnijega zavirivanja u svijest likova, bez likova u funkciji pripovjedača, jasno pokazuje da Vergilije nije bio Marulićev ekskluzivni žanrovski mentor. U oblikovanju priče Marulić je veći dužnik Juvenkov, Sedulijev ili Aratorov nego Vergilijev. |
| Ključne riječi: | Marulić, Marko -- ep Davidias -- kasna antika -- kršćanska epika * Marulić, Marko -- Davidijada |
| UDK: | 821.163.42-13.09 Marulić, M. : 87 |
| Signatura | 821.163.42.09 COL 9 |
| Vrsta građe: | Članak |
| Knjižnica: | Zbirka komparativne književnosti, http://www.knjiznice.ffzg.hr/komparativna |
| MFN: | 5490 |
|
| 33 |
|
| ISBN: | 953-163-139-5 |
| Autor: | Jurišić, Hrvatin Gabrijel |
| Naslov: | L'immagine della Madre di Dio Maria nelle opere di Marco Marulić |
| Matična publikacija: | Colloquia Maruliana : 9 / [uredništvo Bratislav Lučin, Mirko Tomasović]; str. 189-203 |
| Impresum: | Split-Rim : Pontificium consilium de cultura, Književni krug, Marulianum, Papinski hrvatski zavod Sv. Jeronima, 2000 |
| Sažetak: | Lik bogorodice Marije u djelima Marka Marulića : Glavna djela Marka Marulića su zapravo duhovne, odnosno moralno-asketske naravi. Autor iznosi kako Marulić opisuje lik B. Dj. Marije u svoja tri najvažnija djela: ('De institutione...', 'Evangelistarium' i 'De hummilitate et gloria Christi'). Pisac navodi Marulićeve riječi: 1. 'O Marijinim odlikama' (Bezgrješno Začeće, Bogomajčinstvo, Mrija djevica, supatnica, suotkupiteljica, uznesenje i život u vječnom blaženstvu), 2. 'Marijine kreposti' (vjera, pobožnost, djevičanstvo, siromaštvo, poniznost i punina svih kreposti), 3. 'Pomoćnica kršćana' (utočište grješnika i zagovornica). Treba istaknuti da Marulić u prvom redu iznosi vjeru Crkve i svoju osobnu vjeru, kako ju je primio u odgoju i u svakodnevnom životu živio. Često isticanje B. D. Marije kao uzora svih kreposti jasno pokazuje koliko je sam naš Marko bio pobožan Majci Božjoj. Budući da su djela velikoga Splićanina objavljena na latinskom originalu i u brojnim prijevodima na različitim europskim jezicima, s pravom se može reći da je naš Marko kroz duga stoljeća bio 'duhovni učitelj kršćanske Europe', što svjedoče i sv. Franjo Ksaverski, i sv. Toma Morus i brojni drugi kršćanski sveci i velikani. Pisac ovoga članka je još 1979. godine na VII. međunarodnom mariološkom kongresu u Zaragozi (Španjolska) predložio da bi trebalo osnovati 'Institut za proučavanje Marulićevih djela'. To je konačno, zauzimanjem mnogih entuzijasta, ostvareno 1995. god. kada je osnovana ustanova 'Marulianum' pod okriljem Književnog kruga u Splitu. Također je naglasio da je prema svjedočanstvu samih suvremenika naš Marko postigao takav stupanj kršćanske savršenosti, da bi trebalo pokrenuti službeni 'postupak za njegovu beatifikaciju i kanonizaciju', pa čak i da bude proglašen 'crkvenim naučiteljem'. Ništa ne smeta što je prošlo nekoliko stoljeća od Marulove smrti. Slično je više stoljeća "čekao" sv. Beda Venerabilis (umro 735.) koji je kanoniziran i proglašen naučiteljem tek 1899. godine. |
| Ključne riječi: | Marulić, Marko -- književni likovi -- lik Bogorodice Marije |
| UDK: | 821.163.42-9.09 Marulić, M. : 232.931 |
| Signatura | 821.163.42.09 COL 9 |
| Vrsta građe: | Članak |
| Knjižnica: | Zbirka komparativne književnosti, http://www.knjiznice.ffzg.hr/komparativna |
| MFN: | 5489 |
|
| 34 |
|
| ISBN: | 953-163-139-5 |
| Autor: | Lopez-Gay, Jesus |
| Naslov: | Recezione di Marulić nella Compagnia de Gesu |
| Matična publikacija: | Colloquia Maruliana : 9 / [uredništvo Bratislav Lučin, Mirko Tomasović]; str. 179-186 |
| Impresum: | Split-Rim : Pontificium consilium de cultura, Književni krug, Marulianum, Papinski hrvatski zavod Sv. Jeronima, 2000 |
| Sažetak: | Recepcija Mrulića u Družbi Isusovoj : Za brzu recepciju Marulića u Družbi Isusovoj treba zahvaliti isusovačkoj sklonosti čitanju i stvaranju biblioteka u njihovim kolegijima. Skoro svi prvi drugovi sv. Ignacija čitali su Marulića. Sv. Franjo Ksaverski, čija je duhovnost izvršila snažan utjecaj ne samo u prvotnoj Družbi, uvijek je sa sobom nosio Marulićevu knjigu (vjerojatno 'Instituciju', Köln 1531), koju je nazivao "svojom". Primjeri svetaca su mu bili veoma prikladno sredstvo za kateheze na njegovim misionarskim putovanjima. Juan Polanco, tajnik Družbe i bliski Ignacijev suradnikm pruža nam mnoge podatke o prvim isusovačkim knjižnicama kolegija u Padovi i u Loretu, gdje se susreću Marulićevi 'Institucija', 'Evanđelistar', 'De humilitate', 'Spiritui inservientes'. Petar Kanizije, također jedan od utemeljitelja Družbe, teolog na Tridentskom saboru i pisac veoma popularnih katekizama, zaslužan je što su Marulićeve knjige u Njemačkoj upotrebljavane za promicanje katoličkog nauka, poglavito kao sredstvo odgoja i kao zdravo štivo onima koji su željeli produbljivati vlastiti duhovni život. I na engleskom tlu susrećemo Marulićeva djela, opet u vezi s isusovcima. Johna Fowlera, priređivača najboljega latinskog izdanja 'Institucije' (Antwerpen, 1571), u pripremi ovog djela savjetovali su mjesni isusovci, kojima je u tom izdanju napisao posvetnu poslanicu, u kojoj svjedoči o svakodnevnom čitanju Marulića u kolegijima. Spomena je vrijedan i Marulićev utjecaj na djelo 'Excercicio de Perfeccion y Virtudes Christianas' Alonsa Rodrigueza objavljeno 1606. Izvan Europe Marulićeva djela nose misionari: u Meksiko Juan de Zumarraga; u Japan Melchor Nunes Barreto osniva biblioteku koja posjeduje i Marulića; u Makau, gdje su studirali isusovci, Diego Valente među 350 knjiga donosi i Marulićevu 'Instituciju'. U Japanu isusovci su uskoro počeli objavljivati knjige na japanskom. Djelu 'Sanctos no Gosagyo-no Uchi Nukigaki' bar djelomično predložak je Marulićev tekst. Isusovci bijahu u prvom redu ljudi akcije u službi Crkve. U kontekstu koji karakterizira hitnost djelovanja u odnosu na reformaciju kao i misije Marulićeva djela s pravovjernim naukom i konkretnim primjerima bili su isusovcima idealan materijal. Osim toga, bitno kristocentrična i ekleziološki otvorena Marulićeva su djela odgovarala ignacijevskoj duhovnosti. Tako su i ideološki i povijesni razlozi doprinijeli Marulićevoj recepciji u prvotnoj Družbi. |
| Ključne riječi: | Marulić, Marko -- recepcija -- Družba Isusova |
| UDK: | 821.163.42.09 Marulić, M. : 271.5 |
| Signatura | 821.163.42.09 COL 9 |
| Vrsta građe: | Članak |
| Knjižnica: | Zbirka komparativne književnosti, http://www.knjiznice.ffzg.hr/komparativna |
| MFN: | 5488 |
|
| 35 |
|
| ISBN: | 953-163-139-5 |
| Autor: | Fuček, Ivan |
| Naslov: | Marulić fra i moralisti croati (1450-1524) |
| Matična publikacija: | Colloquia Maruliana : 9 / [uredništvo Bratislav Lučin, Mirko Tomasović]; str. 165-177 |
| Impresum: | Split-Rim : Ponitficium consilium de cultura, Književni krug, Marulianum, Papinski hrvatski zavod Sv. Jeronima, 2000 |
| Sažetak: | Marulić među hrvatskim moralistima (1450-1524) : u tekstu se ističe profil Marulića kojij se znanstvenici do sada nisu bavili, odnosno svraća se pozornost na Marulićev etičko-moralno-duhovni doprinos. Stavljajući zajedno tri ključna pojma "etičko-moralno-duhovno", autor želi ukazati da oni tvore jedinstvo. Moralno učenje Marulića, humanista i laika, snažno je formativno u iskustvenom duhovnom smislu pisano za svakondevnu praksu, za sve uzraste i sve staleže. To je učenje uvijek usmjereno prema svrsi (telos), ne samo prema čestitom i sretnom životu na zemlji, nego poglavito u eshatološkoj perspektivi prema koncu ljudskog života. Dakako, na Marulića je utjecala prethodna religiozno-moralna literatura. Povijesni je kontekst u kojem Marulić stvara razmeđe Istoka i Zapada i stoljetna agonija zemlje na udaru otomanske agresije. U tom je kontekstu produkcija moralne literature u Hrvatskoj skromna. No, već od 12. st. razvija se religiozno-moralna i liturgijsko-duhovna rukopisna tradicija za pouku i odgoj kršćanskog puka na latinskom, ali i staroslavenskom i hrvatskom jeziku, latinskim, glagoljskim i ćirilićnim pismom. Uglavnom su to kompilacije iz raznih poznatijih djela stranih autora. Drugo razdoblje etičko-moralne produkcije u Hrvatskoj započinje pojavom tiska i ona je još uvijek skoro isključivo crkvena. Uglavnom su to prijevodi liturgijskih knjiga i molitvenika kojima su se dodavali tekstovi o životima svetaca, religiozne legende, meditacije i pobožnosti. Za ovu embrionalnu hrvatsku književnost obaju razdoblja karakteristično je da se trajno bavi kršćanskim krepostima, odnosno kršćanskim savršenstvom pa je ona "preludij" koji je utjecao na Marulićevo etičko-moralno-duhovno učenje, ukoliko on svoja djela temelji upravo na krepostima. Na Marulića su određeni utjecaj izvršila i djela stranih glasovitih pisaca (Abelard, Toma, Bernard, Alan od Otoka), kao i mnogi etički problemi njegova razdoblja. No, on svoje moralno učenje ne temelji na spekulativnoj teologiji, na Sentencijama ni Sumama, na dominikanskoj ni franjevačkoj školi, pa ni na Erazmovoj 'Philosophia Christi' nego na monaškom traganju prakticiranog kršćanskog savršenstva, služeći se dakako cjelokupnom kršćanskom, ali i poganskom klasičnom tradicijom. Ključni pojam i osnovna namjera cjelokupnog mu djela jest vrhovni cilj - vječno spasenje koje se postiže praktičnim savršenstvom. Arhitektonski kriterij njegova proročkog moralnog učenja jesu vjera, nada i ljubav, bogoslovne kreposti koje će tek na kraju 20. st. doživjeti "rehabilitaciju" i, zamijenivši skolastičko kazuističku i manualističku metodu, postati osnova moralnog učenja. Maruliću je bilo jasno da su kreposti "sredstva" za postizanje sreće, ali sredstva koja nisu odijeljena niti odjeljiva od cilja, nego ujedinjena sa svrhom, kao dobra kojoa pripadaju cjelini ljudskog života. Marulićeva su djela, istina, obilježena njegovim vremenom, ali arhitektonski kriterij njegova moralnog učenja čini se kao proroštvo za naše postmoderno razdoblje. |
| Ključne riječi: | Marulić, Marko -- moralisti |
| UDK: | 821.163.42.09 Marulić, M. : /241:821.163.42 |
| Signatura | 821.163.42.09 COL 9 |
| Vrsta građe: | Članak |
| Knjižnica: | Zbirka komparativne književnosti, http://www.knjiznice.ffzg.hr/komparativna |
| MFN: | 5487 |
|
| 36 |
|
| ISBN: | 953-163-139-5 |
| Autor: | Golub, Ivan |
| Naslov: | L'antropologia di Marulić |
| Matična publikacija: | Colloquia Maruliana : 9 / [uredništvo Bratislav Lučin, Mirko Tomasović]; str. 153-163 |
| Impresum: | Split-Rim : Pontificium consilium de cultura, Književni krug, Marulianum, Papinski hrvatski zavod Sv. Jeronima, 2000 |
| Sažetak: | Marulićeva antropologija : Marulićeva antropologija temelji se na činjenici da je čovjek sazdan od zemlje, sličan Bogu dahom života. Zemljanost se povezuje s poniznošću, sličnost se očituje u razumnosti i jeziku, a dah života je Duh Sveti. Istočni grijeh je čin oholosti. Isus ga dokida poniznošću, kojoj je došao naučiti čovjeka. Marulić je humanist u kojega je ljudskost i poniznost povezana. A prijateljstvo je posljednja klasifikacija na zadnjem sudu. Marulić je tihi reformator prije reforme (reformacije), reforma obilježena poniznošću. |
| Ključne riječi: | Marulić, Marko -- antropologija |
| UDK: | 821.163.42.09 Marulić, M. : [233:572 |
| Signatura | 821.163.42.09 COL 9 |
| Vrsta građe: | Članak |
| Knjižnica: | Zbirka komparativne književnosti, http://www.knjiznice.ffzg.hr/komparativna |
| MFN: | 5486 |
|
| 37 |
|
| ISBN: | 953-163-139-5 |
| Autor: | Padovese, Luigi |
| Naslov: | Marco Marulić, lettore e divulgatore dei Padri |
| Matična publikacija: | Colloquia Maruliana : 9 / [uredništvo Bratislav Lučin, Mirko Tomasović]; str. 141-150 |
| Impresum: | Split-Rim : Ponitficium consilium de cultura, Književni krug, Marulianum, Papinski hrvatski zavod Sv. Jeronima, 2000 |
| Sažetak: | Marko Marulić, čitatelj i širitelj otačkih djela : Svaka rekonstrukcija povijesti ograničena je pisanim izvorima, ali i osobom povjesničara - njegovom kulturom i interesima. Selektivan pristup povijesnog istraživanja objašnjava razlog da je Marko Marulić, čovjek koji je stvarao religioznu i intelektualnu klimu u 15. i 16. st., među suvremenim znanstvenicima slabo poznat, iako su mu djela doživjela brojna izdanja u izvorniku i u prijevodima. Doista, u njegovom su se djelima ispreplitali ideali 'devotio moderna' s vrednotama kršćanskog humanizma, a oboma je karakteristično pozivanje na Oce, koji su uspjeli stvoriti sintezu klasične misli i kršćanske objave pa su shvaćeni kao izraz one klasične starine koja je bila uzor. U kontekstu skolastičke spekulacije i crkvene reforme kao i humanističke okrenutosti antici pozivanje na autoritet Otaca bilo je posve razumljivo. I Marulić prihvaća srednjovjekovno poimanje prema kome "Oci" obuhvaćaju sveukupno prethodno promišljanje koje je postalo crkvenom baštinom uključujući otačke tekstove, crkvene pisce, monaške regule, hagiografske tekstove i koncilske odluke. Marulićevo korištenje ranokrščanskom literaturom odražava njegovo nastojanje oko odgajanja na način koji je odgovarao idealima kršćanskog humanizma. Njegovo poznavanje otačkih djela znatno je veće nego što nam to sugerira popis knjiga njegove knjižnice. To potvrđuju navodi iz brojnih djela crkvenih otaca i povjesničara pa i apokrifa. Marulića manje zanima njihova doktrinalna vrijednost; on radije odabire primjere života i predstavlja ih kao 'auctoritates' pa makar se radilo i o apokrifnim tekstovima. I oni su, poglavito djelujući na maštu i emocije, značajno utjecali na stvaranje duhovne i kulturne klime. Tom je području kršćanske literature Marulić posvetio dosta pažnje kao i onoj monaškoj, prikladnom anegdotskom žanru karakterističnom za 'Instituciju'. Možda začuđuje manjak kritičkog osjećaja što ga Marulić pokazuje u 'Instituciji', gdje mu povijesne činjenice nisu toliko važne koliko simbolička vrijednost što su je pojedini likovi utjelovili. Očito, kritički je pristup na drugome mjestu u odnosu na poučnu i odgojnmu nakanu. U 'Evanđelistaru' pak citira tek neke Oce, i to kao egzegete, premda ponekad zadržava autonomiju u odnosu na njihovu interpretaciju. Posebno valja spomenuti Marulićev odnos prema sv. Jeronimu, koji u njegovo vrijeme uz Augustina uživa poseban ugled ukoliko utjelovljuje ideal kršćanskog humanizma sjedinjujući 'pietas' i 'eruditio'. Jeronima, kojeg naziva "naš", najviše citira: oponaša ga pišući 'De Veteris Instrumenti viris illustribus commentarium'; prihvaća njegove određene teološke postavke i dijeli neka osobna mišljenja (zanemaruje Origena i Rufina kao dobre izvore). Konačno, piše 'Vita divi Hieronymi' u hagiografsko-devocionalnom žanru gdje između ostaloga Jeronimu pripisuje i mnoga neautentična djela, od kojih je i sam mnoga posjedovao i čitao. Hrvatski je humanist svjedok kako su kršćanski tekstovi prvih stoljeća - i ne samo oni "klasičnih" otaca - bili poznati i djelatni u kršćanskoj senzibilnosti njegova vremena. 'Auctoritates' Otaca davale su upute za život i ključeve za pristup Svetom pismu. Marulić pokazuje izuzetno poznavanje i primjenu otačkih tekstova. |
| Ključne riječi: | Marulić, Marko |
| UDK: | 821.163.42.09 Marulić, M. : 276 |
| Signatura | 821.163.42.09 COL 9 |
| Vrsta građe: | Članak |
| Knjižnica: | Zbirka komparativne književnosti, http://www.knjiznice.ffzg.hr/komparativna |
| MFN: | 5485 |
|
| 38 |
|
| ISBN: | 953-163-139-5 |
| Autor: | Perić, Ratko |
| Naslov: | L'influssso di Marulić sulla spititualita |
| Matična publikacija: | Colloquia Maruliana : 9 / [uredništvo Bratislav Lučin, Mirko Tomasović]; str. 115-122 |
| Impresum: | Split-Rim : Pontificium consilium de cultura, Književni krug, Marulianum, papinski hrvatski zavod Sv. Jeronima, 2000 |
| Sažetak: | Utjecaj Marka Marulića na duhovnost : Matko Marulić, nazvan "ocem hrvatske književnosti" i "ocem hrvatske publicistike", poznat ne samo kao trojezični pisac na prijevoju sa 15. na 16. stoljeće, nego i kao duhovni muž, ostavio je bogatu biblioteku svojih djela, izvodnih i prevedenih, koja su široko utjecla na duhovnost kroz stoljeća. Dok su neki drugi autori nastojali pokazati utjecaj Marka Marulića, na njegova djela, ovdje se više izd za tim dad se istakne Marulićev utjecaj ne toliko na duhovne pisce, koliko općenito na čitatelje, bogoslove, misionare i njihovu duhovnost i kršćanski život. Marulić je ostavio više od 40 djela na hrvatskom, talijanskom i latinskom jeziku, pisanih u rasponu od 50 plodonosnih godina, a ta su mu djela do sada, u pola tisućljeća, doživjela više od 530 izdanja i mnoštvo prijevoda na razne jezike: češki, engleski, francuski, holandski, japanski, mađarski, njemački, slovački, slovenski, španjolski. Već je po tome vidljivo koliko je Marulićev književni i kršćanski opus utjecao na opću duhovnu klimu i kulturu u Europi. godine 1522, kad mu je Domovina krvarila zbog turskih najezda, Marulić se, domoljubno zabrinut za Hrvatsku i Katolički crkvu u njoj, obratio papi Hadrijanu VI. moleći ga da se protiv zajedničkog neprijatelja odgovori zajedničkim snagama. Međutim, u to doba, prema riječima samoga pape Hadrijana, i službenici Svete Stolice nalaze se u takvu stanju da njima treba pomagati kako bi se izvukli na čistinu. Marulić koji je tražio fizičku pomoć Zapada, pružao je tome istome Zapadu duhovnu pomoć preko svojih evangelistara i drugih libara. Marulić je jedan od najistaknutijih katoličkih laika svoga doba, koji se svojim djelima i svojim životom zauzeo za obnovu Crkve iznutra. Njegov utjecaj valja tražiti u promicanju katoličke reforme i u obrani kršćanskih istina protiv pretjeranih humanista. Njegov je utjecaj sve više rastao kako se Europom širio Lutherov protestantizam odnosno evangelizam, jer se Marulić pokazao kao siguran autor, vjeran Bibliji, predaji i učiteljstvu. Ako se doda da se naš pisac služio elegantnim stilom, briljantonom frazom, na razini ponajboljih humanista pjesnika i prozaika, posebno privlačnim primjerima, taj tujecaj nije mogao ostati bez ploda. Sve do danas: kad njegove ideje i djela promovira na samo domaći afirmirani Književni krug 'Marulianum', nego i vrijedni europski marulolozi. |
| Ključne riječi: | Marulić, Marko -- duhovnost |
| UDK: | 821.163.42.09 |
| Signatura | 821.163.42.09 COL 9 |
| Vrsta građe: | Članak |
| Knjižnica: | Zbirka komparativne književnosti, http://www.knjiznice.ffzg.hr/komparativna |
| MFN: | 5483 |
|
| 39 |
|
| ISBN: | 953-163-139-5 |
| Autor: | Béné, Charles |
| Naslov: | Marulić, maitre de vie chrétienne dans une Europe en crise |
| Matična publikacija: | Colloquia Maruliana : 9 / [uredništvo Bratislav Lulčin, Mirko Tomasović]; str. 95-113 |
| Impresum: | Split-Rim : Pontificium consilium de cultura, Književni krug, Marulianum, papinski hrvatski zavod Sv. Jeronima, 2000 |
| Sažetak: | Marulić, učitelj kršćanskog života Europe u krizi : deset godina maruloloških proučavanja donijele su nam otkrića o iznimnoj proširenosti većih Marulićevih latinskih djela: 'Evanđelistara' i 'Institucije'. Osobito je zanimljiva, možda jedinstvena pojava u povijesti nakladništva da je ovo drugo djelo, koje je nastalo krajem 15. st. i bilo je - ponešto olako - karakterizirano kao "srednjovjekovno", u tri navrata doživjelo svojevrsno "uskrsnuće", i to znatno poslije smrti svojega auktora. Naša je namjera pokazati da ta djela svoju postojanu nezaobilaznost u svjetu koji se uvelike mijenjao duguju baš bogatstvu duhovnosti, upravo sveprisutne duhovnosti što je u njima nalazimo. Učitelj kršćanskog života: u tom se svojstvu Marulić pokazivao svojim uzastopnim nakladnicima, u tom su ga svojstvu prihvatili jednako najveći crkveni redovi (prvo franjevci i dominikanci, zatim isusovci), kao i duhovnici, polemičari, pa čak i mučenici, posredstvom brojnih izdanja i prijevoda 'Evanđelistara' i, osobito, 'Institucije', što su se pojavljivala sve do posljednjih desetljeća 17. stoljeća. ...Jedinstvenost u nakladničkoj povijesti sastoji se u tome što je jedno te isto djelo u kako uzburkanim vremenima moglo udovoljiti tako različitim očekivanjima. Valja reći kako, dajući prvo mjesto uvijek Bibliji, uzdržavajući se od nespretnih kritika ili podrugivanja, ono nikada nije steklo neprijatelje; Marulićevo je djelo stoga prirodno ostalo uočljivo prisutno sve do kraja 15. pa do posljednjih godina 17. stoljeća. |
| Ključne riječi: | Marulić, Marko |
| UDK: | 821.163.42.091 Marulić, M. |
| Signatura | 821.163.42.09 COL 9 |
| Vrsta građe: | Članak |
| Knjižnica: | Zbirka komparativne književnosti, http://www.knjiznice.ffzg.hr/komparativna |
| MFN: | 5482 |
|
| 40 |
|
| ISBN: | 953-163-139-5 |
| Autor: | Tomasović, Mirko |
| Naslov: | Marko Marulić e la letteratura croata |
| Matična publikacija: | Colloquia Maruliana : 9 / [uredništvo Bratislav Lučin, Mirko Tomasović]; str. 77-91 |
| Impresum: | Split-Rim : Pontificarioum consilium de cultura, Književni krug, Marulianum, Papinski hrvatski zavod Sv. Jeronima, 2000 |
| Sažetak: | Marko Marulić i hrvatska književnost : Općeprihvaćeni naziv "otac hrvatske književnosti" Marulić duguje ponajprije spjevu 'Judita'. Iako nije najstarija pjesnička knjiga, ni najstariji hrvatski ep, ni najčitanija hrvatska knjiga, 'Judita' je postala zaštitni znak "harvacke" stihotvorbe, dokazavši mogućnost primjene humanističkog visokog stila i mjerila u "pučkom" idiomu, i potaknula procvat poezije na hrvatskom jeziku. U 'Juditi' je pjevao u dvanaestercu s četverostrukom rimom koji će funkcionirati kao znamen Marulićeva bašćinstva i intertekstualne prepoznatljivosti. Marula je vodilo geslo: ostati vjeran vlastitim korijenima i istodobno razvijati i ostvarivati duhovna i umjetnička dobra prema europskim kršćanskim kriterijima i vrijednostima. Već za života izazvao je poštovanje, osobito mlađih splitskih humanista, o čemu svjedoče brojne mu pohvalnice. O recepciji Marulićeva djela svjedoče osim P. Hektorovića, I. Crijevića i Zadrani P. Zoranić, B. Karnarutić, Š. Budinić, J. Baraković, B. Kašić. Osim njih, i J. Habdelić, P. R. Vitezović, R. Levaković, A. Vitaljić, I. Dražić, I. Mažuranić, I. Kukuljević, što izravno, što neizravno referiraju Marulićev utjecaj i slavu. S jubilejom 1901. g. Marulić izinova postaje težišna točka književnog stvaralaštva i preispitivanja u vlastitoj leksičkoj i pjesničkoj baštini. Mnogi su pjesnici, pripovjedači i kritičari progovorili o Maruliću, a pisac 'Judite' susreće se s fikcionalnim djelima V. Deželića, S. Novaka i V. Nazora, te u skazanjima V. Lozovine, G. Bulata, Milana Begovića, F. Markovića i Krste Pavelića. Najplodotvornije se Marulićeva inspirativnost ogleda u hrvatskoj poeziji. Gjuro Arnold, V. Nazor, V. Čerina, T. Ujević, T. P. Marović samo su neki u čijim se stihovima pojavljuje Marulićev lik. Štoviše, bilo je i pokušaja oponašanja samog Marulića (V. Nazor i V. Kovačić); zahvaljujući Ujevićevoj modernističkoj simulaciji, tj. upotrebi nekih Marulićevih izraza, oni prestaju biti arhaizmi i vraćaju se u moderni pjesnički leksik. No, tek u postmodernističkoj poeziji uspostavljen ne istinski dosluh s Marulovom tvorbom, u čemu ključna uloga pripada T. P. Maroviću. Kod njega su metrika i leksik Marulićeva spjeva funkcionirali u pjesničkom činu gotovo petsto godina nakon nastanka. Zahvaljujući Marovićevoj 'Suprotiva' Marulićev je stih ušao u suvremeno pjesništvo bilo kao postmodernistički postupak, bilo kao novostilizirana uspomena na "oca hrvatske književnosti". U takvoj njegovoj reinstalaciji posebno se ističe Tonko Maroević u čijoj se scenskoj adaptaciji 'Judite' teško razaznaju njegovi umetci jer su toliko prilagođeni Marulićevom stilu i rimariju. Marulićev se utjecaj reflektira i kod A. Stamaća i L. Paljetka te mnogih suvremenih mediteranskih i kontinentalnih pjesnika (S. Adamić, S. Diana, J. Fiamengo...)... |
| Ključne riječi: | Marulić, Marko -- hrvatska književnost |
| UDK: | 821.163.42.091 Marulić, M. : 821.163.42(091) |
| Signatura | 821.163.42.09 COL 9 |
| Vrsta građe: | Članak |
| Knjižnica: | Zbirka komparativne književnosti, http://www.knjiznice.ffzg.hr/komparativna |
| MFN: | 5481 |
|
| 41 |
|
| ISBN: | 953-163-139-5 |
| Autor: | Lučin, Bratislav |
| Naslov: | Gli 'studia humanitatis' del Marulić |
| Matična publikacija: | Colloquia Maruliana : 9 / [uredništvo Bratislav Lučin, Mirko Tomasović]; str. 57-75 |
| Impresum: | Split-Rim : Pontificium consilium de cultura, Književni krug, Marulianum, 2000 |
| Sažetak: | 'Studia humanitatis' Marka Marulića : Marulić se s disciplinama 'studia humanitatis' (gramatika, retorika, povijest, pjesništvo, moralna filozofija) upoznao već tijekom školovanja u Splitu. Sačuvani katalog njegove knjižnice svjedoči da je bio jednako sustavno i obuhvatno načitan u spomenutim područjima humanističkog obrazovanja kao i u 'studia divinitatis'. Humanističke su discipline bitan dio njegova stvaralačkog djelokruga, te uvjetuju književni oblik, a dijelom i sadržaj njegovih djela. On doduše nije pisao gramatičke ni poetičke traktate, ni svjetovne biografije, ni odgojno-obrazovne priručnike za kraljeviće i sl. No opseg Marulićevih spisateljskih interesa u mnogočemu se podudarao s opsegom i naravi 'studia humanitatis': napisao je antikvarski komentar s filološkim primjesama ('In epigrammata priscorum commentarius'); stvorio je nekoliko izvrsnih djela na području svjetovne i svete retorike ('Epistola ad Adrianum VI. Pont. Max.'; 'De ultimo Christi iudiceo Marci Marulie sermo'); posvjedočio je zanimanje za antičku, zavičajnu i nacionalnu povijest ('In epigrammata priscorum commentariou'; 'In eos qui baetum Hieronymum Italum fuisse contendunt'; 'Regum Dalmatiae et Croatie gesta'); stvorio je pjesnički opus nesvakidašnjeg tematskog i žanrovskog raspona (epovi 'Judita' i 'Daudias', himni, poslanice, elegije, epigrami itd.), a manje ili više izravno iznio je svoju poetiku epa (posveta 'Judite'; 'Dialogus de Hercule'); njegova moralnodidaktička djela ('De institutione bene uiuendi'; 'Euangelistarium') pisana su u književno stiliziranu obliku i okrenuta su praktičnom kršćanskom životu. Sva je ta područja Marulić prožimao svojom dubokom pobožnošću i gotovo sva je djela usmjerio k moralnoj pouci i promicanju temeljnih kršćanskih zasada. Da je i takav postupak bio legitimni dio humanističkog pristupa književnosti, najjasnije sjvedoči nazočnost koncepata 'theologia rhetorica' i 'theologia poetica' u njegovu djelu. |
| Ključne riječi: | Marulić, Marko |
| UDK: | 821.163.42.09 Marulić, M. : 168.522 |
| Signatura | 821.163.42.09 COL 9 |
| Vrsta građe: | Članak |
| Knjižnica: | Zbirka komparativne književnosti, http://www.knjiznice.ffzg.hr/komparativna |
| MFN: | 5480 |
|
| 42 |
|
| ISBN: | 953-163-139-5 |
| Autor: | Glavičić, Branimir |
| Naslov: | Marko Marulić - latinista croato d'importanza mondiale |
| Matična publikacija: | Colloquia Maruliana : 9 / [uredništvo Bratislav Lučin, Mirko Tomasović]; str. 49-55 |
| Impresum: | Split-Rim : Pontificium consilium de cultura, Književni krug, Marulianum, 2000 |
| Sažetak: | Marko Marulić - hrvatski latinist svjetskog značenja : Iz kratka pregleda cjelokupne Marulićeve djelatnosti u latinskom jeziku razvidno je da mu je osnovna preokupacija i trajna intencija bila religiozno-moralna pouka. Bio je duboko religiozan pa se sustavno i obilno napajao Biblijom i patristikom, ali i grčko-rimskom starinom, onim autorima koji su po njegovu sudu bili upotrebljivi za izlaganje načela njemu najmilije znanosti - etike. U njegovu latinskom opusu uočljivi su neki vrhunski kulturno-povijesni dometi: svjetski bestseller 'De institutione bene vivendi per exempla sanctorum'; europski respektabilan religiozno-moralni priručnik 'Evangelistarium' i kristološka rasprava 'De humilitate et gloria Christi'; najbolji ep hrvatskoga humanizma 'Davidias'; najviše objavljivana u svijetu hrvatska pjesma 'Carmen de doctrina domini nostri Jesu Christi pendentis in cruce'. Međutim, od svojevremeno općepoznata u svijetu pisca, latinski Marulić u potonjim stoljećima tone u zaborav dijeleći time sudbinu jezika u kojem je najradije stvarao. Sveden u uske nacionalne okvire, u domovini nije bio izdavan ni, s rijetkim izuzetcima, prevođen sve do naših dana. Prekretnicu u tom pogledu čini pronalazak velebnog epa 'Davidias' te pokretanje edicije Marulićevih sabranih djela (Književni krug Split), čija su znanstvena izdanja svrnula na se pozornost strane javnosti, koja je prva uočila svjetske dimenzije Marulićeva latinskog opusa te izraila potrebu da se počne s prevođenjem na engleski. Time se pak već nazire mogućnost da Marulić u dogledno vrijeme postane bar donekle ono što je u svoje vrijeme doista bio - pisac svjetskoga glasa. |
| Ključne riječi: | Marulić, Marko -- latinist |
| UDK: | 821.163.42.09 Marulić, M. : 241 |
| Signatura | 821.163.42.09 COL 9 |
| Vrsta građe: | Članak |
| Knjižnica: | Zbirka komparativne književnosti, http://www.knjiznice.ffzg.hr/komparativna |
| MFN: | 5479 |
|
| 43 |
|
| ISBN: | 953-163-139-5 |
| Autor: | Krasić, Stjepan |
| Naslov: | La vita e la formazione di Marco Marulić |
| Matična publikacija: | Colloquia Maruliana : 9 / [uredništvo Bratislav Lučin, Mirko Tomasović]; str. 31-45 |
| Impresum: | Split-Rim : Pontificium consilium de cultura, Književni krug, Marulianum, 2000 |
| Sažetak: | Marulićev život i izobrazba : Pravilo da se pisca i njegovo djelo može shvatiti ako ih se promatra u povijesnom kontekstu, u kojem je pisac živio i djelovao, posebno vrijedi za Marulića koji na neki način u sebi odražava i sintetizira velik dio problematike onodobnoga hrvatskog trenutka. Njega obilježavaju dva suprotna momenta: s jedne strane renesansni humanizam i naglašena osjetljivost za kulturne vrijednosti, osobito entuzijazam za klasičnu starinu. Kulturno buđenje zahvatilo je i Hrvatsku: osobito je snažno u primorju i gotovo da nema grada koji se ne bi ponosio bar nekim umjetnikom, znanstvenikom, književnikom ili filozofom. Niz imena protagonista ovog razdoblja što ih autor navodi svjedoči hrvatsku participaciju u tom kulturnom trenutku Europe. No, žar građanskog, umjetničkog i kulturnog života gasila je prijeteća nazočnost otomanskih osvajača i to je drugo obilježje Marulićeva miljea. Takva situacija nije bila samo taška nego za neke i poticajna da joj se svim silama suprotstave i odupru. Jedan od tih bijaše i Marko Marulić. Marulićev život poznajemo u osnovnim crtama uglavnom zahvaljujući njegovu suvremeniku i prijatelju Franji Božićeviću. Zbog prijateljstva i divljenja, koje ga je vezalo uz Marulića, Božićevićev je opis Marulića uljepšan i idealiziran, ali ipak ostaje temeljnim izvorom za upoznavanje njegova lika. Slijedeći, dakle, Božićevića, autor donosi kako se Marko Marulić rodio u uglednoj i dobrostojećoj splitskoj obitelji 18. kolovoza 1450. Osnovno obrazovanje stekao je u školi gramatike Girolama Picentina, tako da je veoma mlad pisao pjesme. Sa 24 godine proslavio se vrsnim panegirikom u čast dužda Nikole Marcella. Autor donosi i Božićevićev idealizirani oblik Marulićeva karaktera: iako veoma obrazovan, on se nije hvastao svojim znanjem koje je očitovao više privatno nego javno; ...Nadalje autor ističe ne samo Marulićevu izvanrednu intelektualnu sposobnost, nego i visoku kulturu, plod odgovarajuće školske i intelektualne izobrazbe. Gdje je ovladao trima jezicima do stupnja literarnih suptilnosti, gdje je izučio klasičnu literaturu, filozofiju, teologiju, povijest, duhovnost i druge discipline kojima u svojim djelima suvereno vlada? Kasniji Marulićevi životopisci navode da su mu učitelji osim Girolama Picentina bili Colla Firmiano i Tideo Acciarini te da je studirao pravo u Padovi, međutim o tome još uvijek nema čvrstih dokaza. Letimičnim uvidom u Marulićev opus autor ukazuje na književnu vrsnoću, upućenost u klasičnu starinu, biblijsku i teološku utemeljenost te domoljubni osjećaj kojima je prožet. Posebno ističe da je Marulić čovjek vjernik i teolog, da su mu djela impregnirana duhovnošću koja se nadahnjivala kršćanskim humanizmom koji susrećemo i u drugih velikih mislilaca njegovih suvremenika. 'Litterae humanae', tj. klasični autori i 'litterae divinae', tj, Sv. pismo, oci i veliki srednjovjekovni teolozi, dva su izvora nadahnuća. Osim toga, u Marulićevim su djelima zamjetna mnoga obilježja pokreta 'devotio moderna': kršćanski humanizam i uzvišena duhovnost koji se verificiraju u svekodnevnom životu na neki način objašnjavaju izuzetnu recepciju Marulićevih djela u svijetu koji se bio zasitio skolastičkom spekulacijom i s 'litterae humaniores' drugih humanista. Njegovo katoličko pravovjerje, teološka dubina, njegova lirika i žar kojim nudi kršćanski sadržaj u klasičnoj književnoj formi doprinijeli su izvanrednoj popularnosti njegovih djela različitim tipovima čitatelja. Svojim djelima na pučkom - hrvatskom jeziku Marulić si je osigurao istaknuto mjesto u nacionalnoj kulturi, a djelima na latinskom tako reći u čitavom svijetu. |
| Ključne riječi: | Marulić, Marko -- život i obrazovanje |
| UDK: | 371.255.1:929 Marulić, M. |
| Signatura | 821.163.42.09 COL 9 |
| Vrsta građe: | Članak |
| Knjižnica: | Zbirka komparativne književnosti, http://www.knjiznice.ffzg.hr/komparativna |
| MFN: | 5478 |
|
| 44 |
|
| ISBN: | 953-163-139-5 |
| Autor: | Kovačić, Slavko |
| Naslov: | Il contesto storico, civile ed ecclesiastico di Spalato al tempo di Marulić |
| Matična publikacija: | Colloquia Maruliana : 9 / [uredništvo Bratislav Lučin, Mirko Tomasović]; str. 21- 31 |
| Impresum: | Split-Rim : Pontificium consilium de cultura, Književni krug, Marulianum, 2000 |
| Sažetak: | Povijesni, društveni i crkveni kontekst Splita Marulićeva vremena : Spit, koji se razvio iz palače Dioklecijana i naslje izbjeglih Salonitanaca, postao je dalmatinski grad unutar hrvatskoga kraljevstva. Kao primorski sredozemni grad nužno je održavao veze s ostalim jadranskim gradovima. Gubitak samostalnosti 1420., otkad je Split stoljećima ostao pod venecijanskom vlešću, negativno se odrazio i na društveni i na crkveni život. Za splitske nadbiskupe imenovani su članovi talijanskih plemoćkih obitelji, koji često osim počasnog naslova i beneficija nisu imali ništa s dodijeljenom in dijecezom. Tako su tijekom Marulićeva 74-godišnjeg života nadbiskupi bili više odsutni nego prisutni u Splitu, a i kad su bibi prisutni, veća im je briga znala biti njihov materijalni prosperitet nego povjeereno im stado. Marulićev je humanistički krug unosti svjetlo u kulturni, društveni i crkveni život zavičaja koji je proživljavao teške, tako reći apokaliptičke dane zbog neposredne turske opasnosti. svojim latinskim djelima Marulić je dosegnuo eiropske i svjetske horizonte. |
| Ključne riječi: | Marulić, Marko -- Split |
| UDK: | 949.75 Split "14/15" |
| Signatura | 821.163.42.09 COL 9 |
| Vrsta građe: | Članak |
| Knjižnica: | Zbirka komparativne književnosti, http://www.knjiznice.ffzg.hr/komparativna |
| MFN: | 5477 |
|
| 45 |
|
| ISBN: | 953-163-139-5 |
| Autor: | Mrkonjić, Tomislav |
| Naslov: | Il contesto storico del Mediterraneo nella seconda meta del Quattrocento e nel primo Cinquecento |
| Matična publikacija: | Colloquia Maruliana : 9 / [uredništvo Bratislav Lučin, Mirko Tomasović]; str. 11-18 |
| Impresum: | Split-Rim : Pontificium consilium de cultura, Književni krug, Marulianum, 2000 |
| Sažetak: | Povijesno-kulturni kontekst Sredozemlja u drugoj polovici 15. i u prvoj polovici 16. st. : Autor u glevnim crtama opisuje društveno-političko stanje u hrvatskim krajevima na kraju 15. i početkom 16. stoljeća. tekst ima funkciju uvoda u ostala predavanja koja slijede sažimajući poznate povijesne činjenice kojes se odnose na Hrvatsku u širem smislu, te na Dalmaciju, Republiku Veneciju, Papinsku državu i uopće na stanje u jadranskom dijelu Mediterana; tj. na ambijent u kojem je živio i djelovao Marko Marulić. Na koncu ističe pitanje međusobnih odnosa između stanovnika dviju jadranskih obala i njihova međusobnog prožimanja, odnosno utjecaja Venecije na kulturu i socijalni život Hrvatske i posebice dalmacije, te doprinosa stanovnika istočne jadranske obale venecijanskoj i uopće talijanskoj i mediteranskoj kulturi. |
| Ključne riječi: | Marulić, Marko * Sredozemlje - 15. stoljeće -- 16. stoljeće |
| UDK: | 821.163.42.09 |
| Signatura | 821.163.42.09 COL 9 |
| Vrsta građe: | Članak |
| Knjižnica: | Zbirka komparativne književnosti, http://www.knjiznice.ffzg.hr/komparativna |
| MFN: | 5476 |
|
| 46 |
|
| ISBN: | 953-95488-1-0 |
| Autor(i): | Hrvatska, Zakoni |
| Naslov: | Obavještajna praksa i demokratski nadzor : praktični pogled / [urednik [i] prevoditelj Franjo Turek] |
| Impresum: | Varaždin : Prudens consilium , 2006 |
| Materijalni opis: | XII, 136 str. ; 24 cm |
| Jezik: | hrvatski |
| Napomena: | Str. VII-XII: Predgovor / Vlatko Cvrtila. - Na vrhu nasl. str.: Ženevski centar za demokratsku kontrolu oružanih snaga (DCAF), Radna grupa za obavještajne službe. - Str. 73-76: Bibliografija, i uz tekst |
| Zajedno s: | Sadrži i Zakon o sigurnosno-obavještajnom sustavu Republike Hrvatske |
| Ključne riječi: | nacionalna sigurnost * tajne službe * obavještajne službe - demokratska kontrola |
| UDK: | 355.40 |
| Ostali autori / urednici: | Turek, Franjo ; Cvrtila, Vlatko |
| Signatura: | SOC 355.01 OBAV |
| Inventarni broj: | 11382 |
| Vrsta građe: | knjiga |
| Knjižnica: | Knjižnica Odsjeka za sociologiju, http://www.knjiznice.ffzg.hr/sociologija |
| MFN: | 6224 |
|
|
|
|
1
|
Upit: Publisher_swish=(Consilium ) |